Khi trò chuyện với người khác, đã bao giờ em dùng tục ngữ chưa? Hãy giải thích việc em dùng tục ngữ trong trường hợp đó.
Khi trò chuyện với người khác, đã bao giờ em dùng tục ngữ chưa? Hãy giải thích việc em dùng tục ngữ trong trường hợp đó.
Theo em, vì sao người ta lại dùng tục ngữ trong một số tình huống giao tiếp thường ngày?
Thảo luận (2)Hướng dẫn giải- Người ta thường sử dụng tục ngữ để thể hiện kinh nghiệm về một vấn đề nào đó của đời số`ng đã được đúc kết, mang tính chính xác.
- Tục ngữ ngắn gọn, có kết cấu ổn định, dễ thuộc, dễ nhớ.
(Trả lời bởi Thanh An)
Những chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhững chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ:
- Tục ngữ về thiên nhiên, lao động sản xuất
- Tục ngữ về con người, xã hội.
(Trả lời bởi Thanh An)
Nét chung nhất về hình thức của các câu tục ngữ.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐều có sự xuất hiện của những hình ảnh quen thuộc của cuộc sống hàng ngày, nhờ đó mà tục ngữ dễ đi vào kí ức của người đọc, người nghe.
(Trả lời bởi Thanh An)
1. Tìm hiểu số tiếng trong những câu tục ngữ trên, từ đó rút ra nhận xét chung về độ dài của tục ngữ.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Các câu tục ngữ trên thường có 6,7 hoặc 8 tiếng.
→ Các câu tục ngữ ngắn gọn, xúc tích.
(Trả lời bởi Thanh An)
2. Trong 15 câu tục ngữ ở trên, những câu nào có gieo vần? Việc gieo vần như vậy có tác dụng gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTrong 15 câu tục ngữ trên, những câu gieo vần là:
- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão
- Kiến cánh vỡ tổ bay ra
Bão táp mưa sa gần tới
- Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối.
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
- Làm ruộng ba năm không bằng chăn tằm một lứa.
- Người sống hơn đống vàng
- Đói cho sạch, rách cho thơm.
- Muốn làm nghề, chớ nề học hỏi
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại lên hòn núi cao
→ Tác dụng của việc gieo vần khiến cho câu tục ngữ trở nên sinh động, dễ đọc dễ nhớ, dễ truyền đạt, đúc kết tri thức, kinh nghiệm ssống thực tiễn của nhân dân.
(Trả lời bởi Thanh An)
3. Câu tục ngữ nào trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt? Nêu thêm hai câu tục ngữ có hình thức tương tự.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCâu tục ngữ có hình thức giống thể thơ lục bát:
“ Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”
Hai câu tục ngữ có hình thức tương tự:
- Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
- Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
(Trả lời bởi Thanh An)
4. Tính chất cân đối trong cấu trúc ngôn từ được thể hiện như thế nào ở những câu tục ngữ trên? Việc tạo nên sự cân đối trong cấu trúc của một câu tục ngữ có tác dụng gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác câu tục ngữ trên đều tuân thủ cấu trúc cân đối của ngôn ngữ, các vế trong một câu tục ngữ đều phối hợp với nhau để làm rõ và bổ sung cho một nội dung. Các câu đều cân xứng với nhau trên ba mặt diện: ngữ âm, ngữ pháp và ngữ nghĩa.
Ví dụ: “Đói cho sạch, rách cho thơm” có cấu trúc đối xứng, số lượng âm tiết 3/3, hài hòa về từ ngữ.
-> Tác dụng của vận dụng cấu trúc cân đối: Làm cho các câu tục ngữ hàm súc, chặt chẽ và giàu sức thuyết phục.
(Trả lời bởi Thanh An)
5. Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào những chủ đề nào?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCó thể phân chia các câu tục ngữ trên vào hai chủ đề:
* Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
Ví dụ:
- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão
- Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa
- Làm ruộng ba năm chưa bằng chăn tằm một lứa.
* Tục ngữ về con người và xã hội
Ví dụ:
- Người sống hơn đống vàng
- Đói cho sạch, rách cho thơm
- Không thầy đố mày làm nên
- Học thầy không tày học bạn
- Muốn hành nghề chớ nề học hỏi
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
(Trả lời bởi Thanh An)
6. Chỉ ra những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp, những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải* Những câu tục ngữ biểu thị ý nghĩa trực tiếp:
- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão
- Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa
- Làm ruộng ba năm chưa bằng chăn tằm một lứa.
* Những câu tục ngữ biểu thị ý nghĩa ẩn dụ:
- Đói cho sạch, rách cho thơm
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
(Trả lời bởi Thanh An)