Bài 5. Biện pháp cải tạo, sử dụng và bảo vệ đất trồng

Hướng dẫn giải

- Đất phù sa là loại đất trồng tốt nhất hiện nay vì đất phù sa được bồi đắp từ các dòng sông, có khả năng giữ ẩm tốt, có độ phì nhiêu cao gấp nhiều lần so với các loại đất trồng khác; nguồn dinh dưỡng, đa vi lượng có trong đất vô cùng nhiều, đem tới nhiều lợi ích cho sự phát triển và tăng năng suất cây trồng.

- Đất phù sa rất giàu khoáng chất, chất dinh dưỡng, đây là một trong những loại đất màu mỡ nhất, loại đất trồng cây tốt nhất.

- Đất phù sa rất tơi xốp vì có nhiều mùn trong tự nhiên. Tỷ lệ cát và sét trong đất phù sa tương đương nhau giúp đất có độ xốp và kết cấu tốt. Giúp loại đất này có khả năng thoát nước tuyệt vời và các điều kiện khác thuận lợi cho canh tác nông nghiệp.

- Đất có độ giữ nước vừa phải, không quá kém như đất cát cũng không quá chặt như đất sét, giúp cây hấp thụ được dưỡng chất một cách hiệu quả, đẩy nhanh quá trình sinh trưởng, giúp cây đạt năng suất cao trong nông nghiệp.

- Đất phù sa là loại đất không lẫn các tạp chất gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của cây. Cũng như đất không phát sinh các côn trùng hoặc mầm cỏ và hàm lượng Mg, Ca trong đất luôn cao hơn hẳn so với Na, K và dao động khá mạnh, giàu chất dinh dưỡng có ích cho cây trồng.

- Các thành phần tự nhiên trong đất đã đầy đủ các chất hữu cơ, chất khoáng, vô cơ, vi lượng, đa lượng các loại vi sinh vật cùng hạt keo liên kết đất, giúp cây trồng có thể phát triển tốt nhất mà không cần phải bón quá nhiều các loại phân hoá học, giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao giá trị nông sản.

- Đất phù sa thường có bề mặt bằng phẳng, đây là địa hình thích hợp nhất cho việc trồng trọt. Bên cạnh đó bề mặt bằng phẳng còn thích hợp với hệ thống tưới tiêu bằng kênh, rảnh hay giếng ống. Đây là những hệ thống tưới tiêu hiệu quả và ít tốn kém nhất.

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

- Hình 5.1a: Đất xám bạc màu trên đá cát: Đất nâu chua, nghèo dinh dưỡng và dễ bị khô hạn

- Hình 5.1b: Đất xám bạc màu trên phù sa cổ: mịn, có màu loang đỏ, độ phì tự nhiên không cao: hàm lượng các nguyên tố dinh dưỡng trong đất thấp.

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

* Để cải tạo đất xám bạc màu, người ta thường sử dụng những biện pháp:

- Xây dựng bờ vùng bờ thửa tưới tiêu hợp lí có tác dụng: khắc phục hạn hán, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật hoạt đông.

- Cày sâu dần: có tác dụng tăng dần đô dày của tầng đất mạt

- Bón vôi: giảm đô chua

- Luân canh, chú ý cây họ đâu, cây phân xanh: tăng cường vi sinh vât cố định đạm, khắc phục tình trạng nghèo dinh dưỡng.

- Bón phân hữu cơ và phân hóa học hợp lí: khắc phục tình trạng nghèo dinh dưỡng, tăng lượng mùn, tạo môi trường thuân lợi cho vi sinh vât hoạt đông và phát triển

- Che phủ đất làm giảm lượng nước bốc hơi, giữ ẩm cho đất.

* Những biện pháp thường dùng để cải tạo đât xám bạc màu là:

- Xây dựng bờ vùng, bờ thửa và hệ thống mương máng, bảo đảm tưới tiêu hợp lí.

- Cày sâu dần kết hợp bón tăng phân hữu cơ và bón phân hóa học hợp lí.

- Bón vôi cả tạo đất.

- Luân canh cây trồng.

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Đất xám bạc màu thích hợp với nhiều loại cây trồng cạn vì:

- Hình thành ở địa hình dốc thoải, dễ thoát nước

- Thành phần cơ giới nhẹ

- Dễ cày bừa

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Theo em, để hạn chế sự thoái hóa của đất, cần:

- Bảo vệ và trồng rừng.

- Tưới tiêu hợp lý.

- Trồng cây che phủ bề mặt và cải tạo đất.

- Luân canh cây trồng quanh năm.

- Bổ sung các chất hữu cơ và hệ vi sinh cho đất trồng.

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

Đặc điểm của đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá trong Hình 5.2:
- tầng đất mặt mỏng

- đá, cát, sỏi chiếm ưu thế trong đất

- nghèo mùn, vi sinh vật ít

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

Xói mòn thường xảy ra ở vùng đồi núi vì có độ dốc lớn.

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Đất lâm nghiệm chịu tác động của quá trình xói mòn mạnh hơn vì đất lâm nghiệp đa số ở vùng có độ dốc lớn hơn đất đất nông nghiệp (thường ở vùng đồng bằng, nếu ở vùng đồi núi thì đa số thiết kế theo dạng bậc thang để giảm xói mòn).

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Lời giải:

Làm ruộng bậc thang và thềm cây ăn quả lại có tác dụng cải tạo đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá vì:

- Làm ruộng bậc thang để hạn chế dòng chảy rửa trôi

- Trồng cây ăn quả để nâng độ che phủ, hạn chế dòng chảy

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Tác dụng của các biện pháp cải tạo đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá:

- Trồng cây theo luống có khả năng chống xói mòn.

- Trồng cây có bộ rễ khỏe, có khả năng phá lớp đất rắn bề mặt.

- Trồng cây che phủ đất: đảm bảo đất luôn được che phủ bằng cây trồng chính hoặc cây che phủ, nhất là mùa mưa.

- Che phủ đất bằng các bộ phận dư thừa của cây trồng sau khi thu hoạch.

- Luân canh cây trồng để tăng độ che phủ đất, hạn chế xói mòn, rửa trôi

- Trồng cây theo đường đồng mức, theo bằng giúp tăng độ che phủ, hạn chế sức phá của mưa

- Bón vôi, bón phân hữu cơ kết hợp với phân hóa học để giảm độ chua.

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)