Cứ mỗi lần về quê ngoại chơi, em rất thích ngồi dưới những gốc dừa ở ngoài vườn để hóng mát. Cơn gió thoảng qua, từng tàu lá xào xạc nghe rất vui tai.
Thoạt nhìn cây dừa như một cái ô khổng lồ vươn thẳng lên trời, phủ bóng mát cả một góc vườn. Gốc dừa lớn, tua tủa chùm rễ ăn sâu, bám chắc xuống đất. Thân dừa cao, xốp màu nâu xám có những khoanh tròn nối nhau. Trên ngọn, lá mọc thành vòng tròn xoe đều. Có tàu dừa lớn, dài đến cuống. Mỗi lá có nhiều khía, tách lá làm nhiều mảnh nhỏ. Từ các nách bẹ, từng chùm quả mập mạp màu trắng sữa chìa ra, dần dần biến thành quả. Lúc đầu màu trắng đục như sữa bò, dần dần lớn lên xanh dần. Khi lớn bằng trái bưởi, mỗi cuống quả dừa có một cái râu dài. Trái dừa tròn, phía dưới đuôi hơi thon lại. Ngoài cùng là lớp xơ bao bọc đến lớp gáo mỏng, cứng. Lúc hái xuống, dừa không có hương vị, nhưng khi bổ ra để lộ lớp cơm trắng tinh, béo ngậy. Trong cùng là nước dừa ngọt mát, trong lành.
Em nghĩ, cây dừa thật có ích cho con người. Mọi thứ từ cây dừa sinh ra đều dùng được. Nước dừa uống, cơm trái dừa dùng để ăn, ép dầu, làm kẹo, cung cấp cho công nghiệp chế biến thực phẩm... Lá dừa vừa che bóng mát, vừa dùng cọng để đan thành những chiếc giỏ đựng hoa thật xinh xắn.
Cây dừa là một trong những loài cây phổ biến ở khắp mọi miền trên lãnh thổ Việt Nam, nhưng phổ biến nhất có lẽ là ở khu vực miền Nam Trung Bộ,bởi ở đây đất đai khí hậu nóng ẩm vô cùng thích hợp để trồng loại cây này. Quê em tuy không phải ở Nam Trung Bộ nhưng trồng rất nhiều dừa, đó là một vùng quê nằm ở phía Đông của đồng bằng Sông Hồng, tuy đất đai, điều kiện có phần không thuận lợi như ở Nam Bộ nhưng những cây dừa quê em đều phát triển vô cùng tươi tốt, cho nhiều trái ngon, quả ngọt.
Trong cuộc sống thường ngày của chúng ta, nhắc đến quả dừa, nước dừa… thì hẳn ai cũng đều biết, đều có thể tự hình dung, phác họa trong đầu của mình đó là một trái màu xanh, vỏ cứng, nước ngọt, ruột thơm vô cùng bổ dưỡng. Nhưng nói đến cây dừa thì không phải ai cũng biết. Bởi sinh ra và lớn lên ở khu vực thành thị, không có điều kiện chứng kiến, nhìn nhận được cây dừa là một điều hoàn toàn dễ hiểu. Vì vậy mà đối với một số bạn nhỏ sinh sống ở thành phố ngày nay tuy rất quen thuộc với quả dừa nhưng nói đến cây dừa thì rất có thể các bạn đều không biết, không thể hình dung, tượng tượng ra được.
Để các bạn có thể hiểu rõ hơn về cây dừa, tôi sẽ chỉ ra những đặc điểm, những đặc trưng của cây dừa như sau: Dừa là một loại cây ăn quả họ cau, vì vậy mà thân của cây dừa không phải là loại cây thân gỗ mà cũng không quá mềm mại như loài thực vật thân mềm. Thân dừa không quá cứng nhưng đủ vững chắc để nuôi những chum quả trĩu nặng, tuy không quá cứng cáp nhưng nhờ có mộ rễ lớn, ăn sâu vào lòng đất mà dù cho có gió bão cũng không thể quật ngã được nó. Thân của cây dừa có màu nâu nhạt, sần sùi và thẳng tắp.
Khác với những loài cây khác, cây dừa không có cành mà chỉ có lá, mặt khác lá của cây dừa cũng không mọc ở thân cây mà chỉ mọc ở ngọn cây. Chiều cao của một cây dừa trung bình từ bảy đến chín mét. Tù từng nơi, từng giống dừa mà chiều cao của cây dừa cũng có sự khác nhau. Bộ phận thứ hai của cây dừa có thể nói đến, đó chính là lá dừa, lá dừa rất giống lá của cây cau, nhưng nó lớn hơn và cứng cáp hơn rất nhiều. Lá dừa mọc thành từng tàu nên gọi là tàu dừa, lá dừa dày dặn và rất dài, ở giữa của mỗi chiếc lá đều nổi lên một đường gân lá lớn, cứng.
Vườn nhà em trồng rất nhiều cây ăn quả. Trong số những loại cây đó, cây dừa đã gắn bó và chứng kiến nhiều kỷ niệm tuổi thơ của em nhất.
Nghe bố em kể lại cây dừa này được trổng từ khá lâu rồi. Từ xa nhìn lại, cây dừa cao, to như cột chống trời. Có lẽ các loài cây trong vườn coi cây dừa như một vị thủ lĩnh. Thân cây được bao bọc bên ngoài bằng một lớp vỏ cứng, sần sùi màu nâu đen. Dáng cây đứng thẳng như chiếc cột điện cao chót vót. Rễ dừa bò lên mặt đất như những chú rắn nhỏ, hiền lành. Vào những buổi trưa hè, em thường ngồi dưới đây để hóng mát. Đứng dưới gốc nhìn lên, em thấy những tàu dừa màu xanh sẫm như chiếc lược chải tóc cho mây xanh. Chen trong các tàu lá dừa là những bông hoa li ti. Hoa dừa không mang sắc vàng đậm như hoa điệp, hoa hướng dương mà nó có màu vàng nhạt thanh thoát và duyên dáng, trông thật đáng yêu. Khi những bông hoa dừa rụng xuống, em thường chọn những cánh to, dày để làm dây chuyền... khi thì gắn lên đầu, khi thì thắt quai áo. Những bông hoa ấy lìa cành đã để lại trên cây những quả dừa bé bỏng màu xanh non. Những trái dừa cứ lớn dần, lớn dần rồi lớn hẳn. Từng trái dừa to, kết thành từng chùm lúc lỉu trên cây như đàn lợn con.
Mùa hè đến cũng là lúc dừa đã già. Mẹ thường hái xuống để bổ lấy nước cho cả nhà uống. Dưới cái nắng chói chang của mùa hè, được uống một cốc nước dừa thì thật là thích. Từng giọt nước dừa trong vắt, hương thơm man mát và ngọt dịu.
Em rất yêu quý cây dừa nhà em.
