Haiku hay còn gọi là Bài Cú hoặc Hài Cú – Tiếng Hán Việt, “Bài” là tả; “Cú” là câu nói.
Haiku là thể thơ rất ngắn của Nhật Bản gồm 17 âm tiết (trong tiếng Nhật) hoặc ít hơn, nhưng nếu viết tiếng Việt có thể ít hơn 17 âm, và vỏn vẹn trong 3 dòng thơ (5-7-5 hoặc câu ngắn / câu dài / câu ngắn).
Nội dung Haiku tả một sự việc xảy ra trước mắt. Tả việc chứ không diễn tả tâm trạng.
Haiku phải tả một trong bốn mùa (gọi là Kigo hay quý ngữ) và hai hình ảnh.
Nhìn thấy cảnh ra sao tả thế ấy, không diễn tả tâm trạng.
Và điều quan trọng trong thơ Haiku là chất thiền (nếu có).
Càng ngắn gọn, ít chữ, càng xúc tích, càng tốt.
Ví dụ: Bài Haiku về ve sầu của Basho:
yagate shinu
keshiki wa mieru
semi no koe
ve sầu ca hát
chẳng mảy may hay biết
chết đã gần kề
(Matsuo Basho)
Sau khi học hỏi thêm sơ sơ về Haiku, tôi đã sửa lại bài thơ Haiku đầu tay của tôi. Câu đầu không cần chữ “đông” cũng đủ tả mùa nào rồi. Câu thứ 2 không cần chữ “buồn” vì đây là tâm trạng. Câu thứ 3 cũng vậy, bỏ đi chữ “sầu”.
gió rít từng cơn
bầy sẻ run trong tiết lạnh
hoa lá tả tơi
Thấy vậy chứ Haiku dễ không dễ, khó không khó. Bài thơ chưa chuẩn lắm, cần học hỏi thêm rất nhiều.
