Lập bảng tóm tắt hệ thống nhân vật, người kể chuyện và điểm nhìn chính của các văn bản truyện đã đọc trong bài học.
Ghi tóm tắt vào bảng sau nội dung các bài tập đọc là truyện kể đã học trong chủ điểm Người ta là hoa đất :
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
............. | .................... | ................ |
.............. | ............... | ...................... |
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
Bốn anh tài | Ca ngợi sức khỏe, tài năng, nhiệt thành làm việc nghĩa : trừ ác, cứu dân lành của bốn anh em cẩu Khây. | Cẩu Khây, Nắm Tay Đóng Cọc, Lấy Tai Tát Nước, Móng Tay Đục Máng, yêu tinh, bà lão chăn bò |
Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa | Ca ngợi Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa, người đã có nhiều cống hiến to lớn cho sự nghiệp quốc phòng và xây dựng nền khoa học của đất nước. | Trần Đại Nghĩa |
Tóm tắt vào bảng sau nội dung các bài tập đọc là truyện kể đã học trong chủ điểm Những người quả cảm :
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
1. | ||
2. | ||
3. | ||
4. |
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
1. Khuất phục tên cướp biển | Ca ngợi hành động dũng cảm của bác sĩ Ly trong cuộc đối đầu với tên cướp biển khiến hắn phải khuất phục. | - Bác sĩ Ly - Tên cướp biển |
2. Ga-vrốt ngoài chiến lũy | Ca ngợi lòng dũng cảm của chú bé Ga-vrốt, bất chấp hiểm nguy, ra ngoài chiến lũy nhặt đạn tiếp tế cho nghĩa quân. | - Ga-vrốt - Ăng-giôn-ra - Cuốc-phây-rắc |
3. Dù sao trái đất vẫn quay | Ca ngợi hai nhà khoa học Cô-péc-ních và Ga-li-lê dũng cảm, kiên trì bảo vệ chân lí khoa học. | - Cô-péc-ních - Ga-li-lê |
4. Con sẻ | Ca ngợi hành động dũng cảm, xả thân cứu con của sẻ mẹ. | - Con sẻ mẹ, sẻ con - Nhân vật “tôi" - Con chó săn |
Từ các văn bản đã học trong bài, lập bảng tổng hợp về đặc điểm của các ngôi kể theo gợi ý sau:
Nội dung | Người kể chuyện thứ nhất | Người kể chuyện thứ ba |
Dấu hiệu để nhận biết |
|
|
Chức năng của lời kể |
|
|
Khả năng bao quát điểm nhìn |
|
|
Quan hệ với các nhân vật trong truyện |
|
|
Khả năng tác động đến người đọc |
|
|
Phương pháp giải:
- Đọc lại các văn bản đã học để tổng hợp kiến thức.
- Dựa vào kiến thức về người kể chuyện ở ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba để hoàn thành bảng trên.
Lời giải chi tiết:
Nội dung | Người kể chuyện thứ nhất | Người kể chuyện thứ ba |
Dấu hiệu để nhận biết | Người kể chuyện xưng “tôi” | Người kể chuyện giấu mình, không xưng “tôi” |
Chức năng của lời kể | Có tác động chủ quan đến câu chuyện | Tác động khách quan đến câu chuyện |
Khả năng bao quát điểm nhìn | Khả năng bao quát không rộng, câu chuyện mang tính chủ quan nhiều hơn | Khả năng bao quát rộng, câu chuyện mang tính khách quan hơn |
Quan hệ với các nhân vật trong truyện | Là người trực tiếp chứng kiến câu chuyện, có mối quan hệ mật thiết, có tác động đến các nhân vật trong truyện | Không thân thiết, gần gũi, mà chỉ là nghe và kể lại |
Khả năng tác động đến người đọc | Tạo độ tin cậy cao cho người đoc, khả năng tác động cao | Mang lại độ tin cậy không cao, khả năng tác động thấp |
:
Nội dung | Người kể chuyện ngôi thứ nhất | Người kể chuyện ngôi thứ ba |
Dấu hiệu để nhận biết | Người kể chuyện xưng “tôi” hoặc hình thức tự xưng tương đương | Người kể chuyện ẩn danh, chỉ được nhận biết qua lời kể |
Chức năng của lời kể | Kể, tả, bình luận, khắc họa bối cảnh, thời gian, không gian, miêu tả sự việc, nhân vật, thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá trực tiếp đối với sự việc, nhân vật. | Kể, tả, bình luận, khắc họa bối cảnh, thời gian, không gian, miêu tả sự việc, nhân vật, thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá gián tiếp đối với sự việc, nhân vật. |
Khả năng bao quát của điểm nhìn | Thường không thể biết hết mọi chuyện (người kể chuyện hạn tri) | Thường biết hết mọi chuyện (người kể chuyện toàn tri) |
Quan hệ với các nhân vật trong truyện | Nhân vật chính, nhân vật phụ, người chứng kiến, người kể lại câu chuyện được nghe từ người khác… | Không trực tiếp xuất hiện trong truyện như một nhân vật, không tham gia vào mạch vận động của cốt truyện |
Khả năng tác động đến người đọc | Tác động tới cả lý trí và tình cảm người đọc, cùng lúc khơi dậy nơi họ nhiều xúc cảm và suy ngẫm. | Tác động đến lý trí của người đọc, có thể định hướng người đọc trong việc cắt nghĩa, đánh giá sự kiện, nhân vật |
Từ các văn bản đã học trong bài, lập bảng tổng hợp về đặc điểm của các ngôi kể theo gợi ý sau:
Nội dung | Người kể chuyện thứ nhất | Người kể chuyện thứ ba |
Dấu hiệu để nhận biết |
|
|
Chức năng của lời kể |
|
|
Khả năng bao quát điểm nhìn |
|
|
Quan hệ với các nhân vật trong truyện |
|
|
Khả năng tác động đến người đọc |
|
|
Nội dung | Người kể chuyện ngôi thứ nhất | Người kể chuyện ngôi thứ ba |
Dấu hiệu nhận biết | Người kể xưng “tôi” | Người kể giấu mình, gọi tên các nhân vật |
Chức năng của lời kể | Bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ chủ quan của người kể | Đánh giá khách quan sự việc |
Khả năng bao quát của điểm nhìn | Khả năng bao quát xoay quanh nhân vật “tôi” | Khả năng bao quát rộng, toàn bộ câu chuyện |
Quan hệ với các nhân vật trong truyện | Là người trực tiếp chứng kiến, có mối quan hệ mật thiết, có tác động đến các nhân vật trong truyện | Không thân thiết, gần gũi, là người ngoài cuộc |
Khả năng tác động đến người đọc | Tạo độ tin cậy cho người đọc, khả năng tác động cao | Mang lại tính khách quan cho người đọc |
Căn cứ vào ba văn bản đã đọc, lập bảng tổng hợp hoặc vẽ sơ đồ theo gợi ý sau:
Nội dung | Người cầm quyền khôi phục uy quyền | Dưới bóng hoàng lan | Một chuyện đùa nho nhỏ |
Ngôi của người kể chuyện |
|
|
|
Nhân vật chính |
|
|
|
Điểm nhìn |
|
|
|
Chủ đề |
|
|
|
Phương pháp giải:
- Đọc lại ba văn bản trên.
- Dựa vào lý thuyết về ngôi kể chuyện, nhân vật, điểm nhìn, chủ đề để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Nội dung | Người cầm quyền khôi phục uy quyền | Dưới bóng hoàng lan | Một chuyện đùa nhỏ |
Ngôi của người kể chuyện | Ngôi thứ ba | Ngôi thứ ba | Ngôi thứ nhất |
Nhân vật chính | Giăng-van-giăng, Gia-ve, Phăng- tin | Nhân vật Thanh, Nga | Na-đi-a, nhân vật tôi |
Điểm nhìn | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: điểm nhìn thay đổi theo từng nhân vật | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật Thanh | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật xưng “tôi” |
Chủ đề | Những người có uy quyền trong cuộc sống | Thiên nhiên bình yên, giản dị với những kỉ niệm ấm áp | Hồi ức về kỉ niệm đẹp, nhỏ bé trong quá khứ |
:
Nội dung | Người cầm quyền khôi phục uy quyền | Dưới bóng hoàng lan | Một chuyện đùa nhỏ |
Ngôi của người kể chuyện | Ngôi thứ ba | Ngôi thứ ba | Ngôi thứ nhất |
Nhân vật chính | Giăng-van-giăng, Gia-ve, Phăng- in | Nhân vật Thanh, Nga | Na-đi-a, nhân vật tôi |
Điểm nhìn | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: điểm nhìn thay đổi theo từng nhân vật | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật Thanh | Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật xưng “tôi” |
Chủ đề | Những người có uy quyền trong cuộc sống | Thiên nhiên bình yên, giản dị với những kỉ niệm ấm áp | Hồi ức về kỉ niệm đẹp, nhỏ bé trong quá khứ |
Căn cứ vào ba văn bản đã đọc, lập bảng tổng hợp hoặc vẽ sơ đồ theo gợi ý sau:
Nội dung | Người cầm quyền khôi phục uy quyền | Dưới bóng hoàng lan | Một chuyện đùa nho nhỏ |
Ngôi của người kể chuyện |
|
|
|
Nhân vật chính |
|
|
|
Điểm nhìn |
|
|
|
Chủ đề |
|
|
|
Tóm tắt vào bảng đã cho các bài tập đọc là truyện kể đã học trong chủ điểm "Người ta là hoa đất".
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
Bốn anh tài | Ngợi ca tài năng, nhiệt tình làm việc nghĩa của bốn anh em Cẩu Khay trừ ác cứu dân | Cẩu Khay, Nắm Tay Đóng Cọc, Lấy Tai Tát Nước, Lấy Tay Đục Máng, yêu tinh, bà lão |
Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa | Ca ngợi người anh hùng Trần Đại Nghĩa đã cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp quốc phòng và đặt nền móng xây dựng nền khoa học trẻ của Việt Nam | Trần Đại Nghĩa |
Tóm tắt vào bảng đã cho các bài tập đọc là truyện kể đã học trong chủ điểm "Người ta là hoa đất".
Tên bài | Nội dung chính | Nhân vật |
Bốn anh tài | Ngợi ca tài năng, nhiệt tình làm việc nghĩa của bốn anh em Cẩu Khay trừ ác cứu dân | Cẩu Khay, Nắm Tay Đóng Cọc, Lấy Tai Tát Nước, Lấy Tay Đục Máng, yêu tinh, bà lão |
Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa | Ca ngợi người anh hùng Trần Đại Nghĩa đã cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp quốc phòng và đặt nền móng xây dựng nền khoa học trẻ của Việt Nam | Trần Đại Nghĩa |
Tóm tắt nội dung chính và thống kê các nhân vật tiêu biểu của các văn bản đọc hiểu trong Bài 3, sách Ngữ văn 11, tập một.
Tác phẩm | Nội dung chính | Nhân vật tiêu biểu |
Chí Phèo (Nam Cao) | Phản ánh số phận bi thảm của người dân trước Cách mạng tháng Tám năm 1945. Đề cao nhân phẩm, lòng yêu thương và cách nhìn nhận, đánh giá con người. | Chí Phèo |
Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) | Khắc họa thành công hình tượng Huấn Cao – một người tài hoa, tâm trong sang và khí phách hiên ngang bất khuất. Qua đó thể hiện quan niệm, sự bất tử của cái đẹp và bộc lộ thầm kín lòng yêu nước | Huấn Cao |
Tấm lòng người mẹ (Huy-gô) | Kể về tình mẫu tử thiêng liêng của người mẹ Phăng - tin, cô bất chấp tất cả để mong cho con mình được no đủ, hạnh phúc. | Phăng-tin, Giăng-van Giăng |
Kép Tư Bền (Nguyễn Công Hoan) | Lên án xã hội Việt Nam lúc bấy giờ, nói lên những bi kịch sau ánh đèn sân khấu hào quang của người nghệ sĩ, sự hy sinh cao cả của người nghệ sĩ cho khán giả và cuộc đời để từ đó chúng ta càng biết trân trọng những người nghệ sĩ hơn. | Tư Bền |