Em tham khảo:

Mèn là em út trong một gia đình có ba an hem. Ở với mẹ được hai hôm, ba an hem liền bắt đầu một cuộc sống tự lập. Ban đầu, do sự non trẻ, Mèn đã kiêu căng, hống hách trêu chị Cốc và gây ra cái chết đáng thương của Dế Choắt. Mèn vô tình trở thành thứ đồ chơi của hai đứa trẻ và được anh Xén Tóc cho một bài học mới. Sau đó, Mèn bắt đầu chán với cuộc sống thực tại nên tiếp tục ra đi: chú kết bạn với Dế Trũi, tranh hùng với Bọ Ngựa rồi cùng với Trũi trở thành chánh, phó tổng Châu Chấu. Trong suốt hành trình đó, mèn đã giao lưu, kết bạn với nhiều người và cùng với những người bạn của mình chống lại những điều ngang trái, bất công trong xã hội. Mèn đã đọc lời hịch cổ đông “muôn loài cùng nhau kết nghĩa” và được nhiều loài hưởng ứng.

Sau khi kết nghĩa anh em, Mèn và Trũi cứ ngày đi đêm nghỉ và say sưa ngắm cảnh dọc đường. Gặp con sông lớn hai anh em lấy cánh sen ghép lại thành bè.

Đang chu du trên mặt sông thì bỗng có cơn gió lớn đẩy bè ra giữa vùng nước trắng mênh mông. Suốt mười ngày ròng rã, mèn và Trũi ko có gì để ăn cho đến lúc tưởng chừng như ko còn sống nổi thì sóng đánh bè trôi dạt vào bờ. Hai anh em được gặp những đại diện của xóm Đầm Lầy là thầy đồ Cóc và Ếch Cốm Đại vương. Nhưng kẻ này vừa khoe khoang, khoác loác lại còn tự đắc đến dở hơi nên Mèn và Trũi bèn tính kế tẩu thoát khỏi xóm này.

cho cái link này :

https://www.youtube.com/watch?v=TBTZtPL4kv4

tóm tắt cả bài luôn

Đường linh rất bình dương 

Dế Mèn phiêu lưu ký là tác phẩm văn xuôi đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật, dành cho lứa tuổi thiếu nhi

TÓM TẮT 

Xuất thân trong một gia đình nhà dế, Mèn là con út trong số ba anh em cùng lứa. Chỉ được ở với mẹ hai hôm, sang hôm thứ ba, mẹ đã đưa ba anh em ra ở riêng, mỗi đứa được ở trong một cái hang đất ở bờ ruộng trông ra đầm nước.

Bước vào cuộc đời tự lập, Mèn hung hăng khờ dại đã sảy ra cái chết đau đớn cho Dế Choắt. Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên chóng lớn và sớm trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Chán cảnh sống quẩn quanh tầm thường, Mèn cất bước ra đi để mở rộng tầm mắt và học khôn, học giỏi ở người. Hành trình phiêu lưu của Mèn đầy ắp kỉ niệm, thấy nhiều cảnh lạ, gặp bao chuyện rủi, chuyện may. Mèn kết bạn với Dế Trũi, cùng đi đó đây. Đến cánh rừng cỏ may dự hội, Mèn tranh hùng với võ sĩ Họ Ngựa. Hai anh em Mèn và Trũi được tôn làm chánh, phó thủ lĩnh đứng đầu các làng trong vùng cỏ may. Có lần Mèn bị bắt giam trong hầm kín của lão Chim Trả. Mèn, Trũi và các bạn cùng chí hướng chống lại những điều ngang trái, bất công trong thiên hạ.

Chẳng ngơi nghỉ và nản lòng, Mèn và Trũi đi đến nhiều nơi, được đón tiếp long trọng, bạn bè ngày một đông. Mèn và các bạn hiểu ra rằng “aicũng có lòng tốt, cũng muốn làm ăn yên ổn”.Tại vương quốc loài kiến, sau khi hội kiến với Kiến Chúa, Mèn đọc lời hịch cổ động "muôn loài cùng nhau kết anh em". Tất cả mọi loài từ rừng xuống biển đều gửi thư, nhắn tin về hoan nghênh hưởng ứng.

Truyện Bài học đường đời đầu tiên trích từ tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài kể về chú Dế Mèn trẻ trung, mạnh mẽ và rất tự tin vào bản thân. Dế Mèn có ngoại hình cường tráng, đôi chân dài và cặp râu oai vệ, vì thế chú luôn kiêu ngạo, tự coi mình là một “bậc anh hùng” và thường hay bắt nạt các loài vật yếu hơn. Trong số những người hàng xóm của chú có Dế Choắt, một con dế hiền lành, ốm yếu. Tuy sống gần nhau, nhưng Dế Mèn chẳng mấy khi giúp đỡ mà còn coi thường, hay trách móc Dế Choắt. Một lần, Dế Mèn trêu chọc chị Cốc – một con chim to lớn – rồi nhanh chóng rút lui, để mặc Dế Choắt ở lại gánh hậu quả. Chị Cốc tưởng nhầm Dế Choắt trêu mình nên nổi giận và mổ chết Dế Choắt. Chứng kiến cảnh đau lòng này, Dế Mèn vô cùng hối hận và nhận ra lỗi lầm của mình. Từ đó, chú rút ra bài học sâu sắc về sự kiêu ngạo và bài học phải biết suy nghĩ, hành động đúng mực, có trách nhiệm với hành vi của mình.

- Câu truyện " Dế Mèn phiêu lu kí" có một nội dung thích hợp hơn đối với những đọc giả thiếu nhi hơn, truyện có tính chất phiêu lưu kì ảo hoang đường, nội dung câu truyện cũng rất thích hợp đối với trẻ nhỏ

- Dế mền có tính kiên trì và nhẫn nại, lại có sức khỏe mạnh mẽ cường tráng nến có thể dễ dàng vượt qua khó khăn trong đường phiêu lưu của mình

Tham khảo

Mèn là em út trong một gia đình có ba anh em. Mèn chỉ ở với mẹ được hai hôm, sang hôm thứ ba, mẹ của Mèn đã đưa ba anh em ra ở riêng để chúng bắt đầu một cuộc sống tự lập, không phải lệ thuộc vào gia đình. Ban đầu, khi Mèn bước vào cuộc sống tự lập, do còn non trẻ, thiếu sự từng trải nên Mèn đã hung hăng, khờ dại trêu chị Cốc rồi gây ra cái chết của Dế Choắt. Mèn trở thành thứ đồ chơi của hai đứa trẻ con và được anh xiến Tóc cho một bài học mới. Thoát khỏi hai đứa trẻ đó, Mèn tìm đường về nhà. Trên đường về nhà thì gặp chị Nhà Trò và Mèn liền giúp chị giải quyết mâu thuẫn. Về đến nhà, mèn thăm hỏi mẹ rồi mới đi thăm hỏi hai người anh trai của mình. Sau đó, chú nhanh chóng trở thành một chàng dế cường tráng do ăn uống, sinh hoạt, làm việc điều độ. Nhưng rồi, chẳng được bao lâu, Mèn bắt đầu cảm thấy chán với đời sống thực tại quẩn quanh nên chú cất bước ra đi, bước vào môi trường mới, cuộc sống mới để học hỏi, giao lưu, trải nghiệm. Mèn kết bạn với Dế Trũi. Mèn tranh hùng với vệ sĩ Bọ Ngựa và Mèn, Trũi tình cờ chiến thắng và trở thành chánh, phó tổng Châu Chấu. Đó là hành trình với bao kỉ niệm khó có thể quên được trong tâm trí của chú. Có lần, Mèn còn bị bắt giam trong lồng của lão chim Trả. Mèn, Trũi và các bạn cùng chí hướng của mình đã không ngừng chống lại những điều ngang trái, bất công thiên hạ. mèn và Trũi cũng đã đi đến rất nhiều nơi, kết bạn với rất nhiều người. Cuối cùng, Mèn đã đọc lời hịch cổ động “muôn loài cùng nhau kết nghĩa” và nhiều loài đã nhiệt liệt hưởng ứng.

Mèn là em út trong một gia đình có ba an hem. Ở với mẹ được hai hôm, ba an hem liền bắt đầu một cuộc sống tự lập. Ban đầu, do sự non trẻ, Mèn đã kiêu căng, hống hách trêu chị Cốc và gây ra cái chết đáng thương của Dế Choắt. Mèn vô tình trở thành thứ đồ chơi của hai đứa trẻ và được anh Xén Tóc cho một bài học mới. Sau đó, Mèn bắt đầu chán với cuộc sống thực tại nên tiếp tuc ra đi: chú kết bạn với Dế Trũi, tranh hùng với Bọ Ngựa rồi cùng với Trũi trở thành chánh, phó tổng Châu Chấu. Trong suốt hành trình đó, mèn đã giao lưu, kết bạn với nhiều người và cùng với những người bạn của mình chống lại những điều ngang trái, bất công trong xã hội. Mèn đã đọc lời hịch cổ đông “muôn loài cùng nhau kết nghĩa” và được nhiều loài hưởng ứng.

Tham khảo

Mèn là em út trong một gia đình có ba anh em. Mèn chỉ ở với mẹ được hai hôm, sang hôm thứ ba, mẹ của Mèn đã đưa ba anh em ra ở riêng để chúng bắt đầu một cuộc sống tự lập, không phải lệ thuộc vào gia đình. Ban đầu, khi Mèn bước vào cuộc sống tự lập, do còn non trẻ, thiếu sự từng trải nên Mèn đã hung hăng, khờ dại trêu chị Cốc rồi gây ra cái chết của Dế Choắt. Mèn trở thành thứ đồ chơi của hai đứa trẻ con và được anh xiến Tóc cho một bài học mới. Thoát khỏi hai đứa trẻ đó, Mèn tìm đường về nhà. Trên đường về nhà thì gặp chị Nhà Trò và Mèn liền giúp chị giải quyết mâu thuẫn. Về đến nhà, mèn thăm hỏi mẹ rồi mới đi thăm hỏi hai người anh trai của mình. Sau đó, chú nhanh chóng trở thành một chàng dế cường tráng do ăn uống, sinh hoạt, làm việc điều độ. Nhưng rồi, chẳng được bao lâu, Mèn bắt đầu cảm thấy chán với đời sống thực tại quẩn quanh nên chú cất bước ra đi, bước vào môi trường mới, cuộc sống mới để học hỏi, giao lưu, trải nghiệm. Mèn kết bạn với Dế Trũi. Mèn tranh hùng với vệ sĩ Bọ Ngựa và Mèn, Trũi tình cờ chiến thắng và trở thành chánh, phó tổng Châu Chấu. Đó là hành trình với bao kỉ niệm khó có thể quên được trong tâm trí của chú. Có lần, Mèn còn bị bắt giam trong lồng của lão chim Trả. Mèn, Trũi và các bạn cùng chí hướng của mình đã không ngừng chống lại những điều ngang trái, bất công thiên hạ. mèn và Trũi cũng đã đi đến rất nhiều nơi, kết bạn với rất nhiều người. Cuối cùng, Mèn đã đọc lời hịch cổ động “muôn loài cùng nhau kết nghĩa” và nhiều loài đã nhiệt liệt hưởng ứng.

Học tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí" của nhà văn Tô Hoài, em thích nhất là chương I. Đó là chương kể về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

Theo phong tục của họ hàng nhà Dế thì Dế Mèn phải ra ở riêng bắt đầu cuộc sống tự lập. Điều này khiến Dế Mèn phấn khởi vô cùng. Hàng ngày Dế Mèn dậy thật sớm cặm cụi đào hang thật sâu có đầy đủ ngách thượng, đường tắt, cửa sau phòng khi có kẻ đến bắt nạt thì có đường thoát thân. Đào đất xong Dế Mèn còn làm một cái giường vững chãi và đẹp. Hoàng hôn xuông, Mèn cùng bà con hàng xóm tụ tập ở bãi cỏ ca hát chào tạm biệt ông mặt trời. Khi trăng lên, tất cả cùng nhau nhảy múa tưng bừng. Chẳng bao lâu Dế Mèn đã hòa nhập vào cuộc song thường ngày của họ hàng nhà Dế.

Nhờ ăn uống có điều độ và làm việc có chững mực nên chẳng bao lâu Dế Mèn trở thành một chàng thanh niên cường tráng và bảnh trai lắm và cũng từ đó tính tình của Mèn cũng thay đổi hẳn. Hắn kiêu căng, hống hách hung hăng, dám cà khịa với bà con lối xóm, rồi quát mắng chị Bò Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó… Vì nể mặt nên bà con xóm giềng không ai nói đến. Nhưng, Dế Mèn lầm tưởng mọi người sợ mình nên ngày càng kiêu ngạo và tự cho mình là đứng đầu thiên hạ. Chính cái tính kiêu ngạo ngang bướng ấy mà Dế Mèn phải trả một giá rất đắt và cũng là bài học đường đời đầu tiên của hắn.

Hàng xóm của Dế Mèn có một chú dế bi tật bẩm sinh, ốm yếu gầy gò nên luôn bị Dế Mèn chế giễu – đó là Dế Choắt. Một hôm, Mèn sang chơi nhà Choắt. Thấy đồ đạc bề bộn, nó lên giọng kẻ cả: 

– Sao sống cẩu thả thế này? Có cái hang mà đào không nổi sao, nhỡ thằng Chim cắt đi ngang qua trông thấy chú mày, nó tưởng là mồi thế là di đời đấy. Chú mày lớn mà chẳng khôn gì cả.

Nghe Mèn nói thế, Choắt ngỏ ý nhờ Mèn đến giúp cái ngách thông giữa nhà Choắt và nhà Mèn đê khi “tắt lửa tối đèn" hoặc có kẻ bắt nạt thì Choắt có đường thoát thân. Vừa mới nghe xong Mèn không giúp mà còn mắng cho một trận rồi bỏ về.

Một buổi chiều kia, Mèn ra đứng trước cửa xem Cò, Diệc… bắt tôm, cá ở cái hồ trước nhà. Mặt hồ mênh mông. Cò vạc kéo về rất đông cãi cọ nhau om sòm. Bỗng chị Cốc béo núp ở dưới đám cỏ bay lên đứng ria lông, ria cánh trước cửa hang của bế Mèn. Dế Mèn muốn trêu chị Cốc bèn lên tiếng gọi Choắt phụ họa. Lúc này Choắt đang lên cơn hen nên từ chối và có lời khuyên can Mèn. Nhưng Mèn không nghe rồi cất giọng khiêu khích:

Cái Cò, cái Vạc, cái Nông 

Ba con cùng béo vặt lông con nào

Vặt lông con Cốc cho tao 

Tao nấu, tao nướng, tao xào tao ăn.

Vừa nghe hát, Cốc hoảng sợ định bay lên cao. Nhưng khi định thần lại, chị đi chậm rãi đến cửa hang Mèn. Thấy vậy, Mèn vội chạy và chui vào giường nằm. Nhìn vào bên trong không thấy Dế Mèn nhưng lại thấy Choắt đang loay hoay ở cửa hang, Cốc tiến tới hỏi lớn.

– Đứa nào dám cạnh khóe gì tao thế?

– Thưa chị em đâu có đám nói gì ạ!

Choắt vừa nói vừa tụt lùi vào trong hang, nhưng Cốc nhanh hơn đã mổ xuống lưng Choắt hai cái làm Choắt gãy xương sống nằm mẹp. Một lúc sau biết Cốc đi rồi, Mèn bò lên chạy sang Choắt thấy Choắt nằm thoi thóp. Mèn nâng Choắt lên với cõi lòng tan nát Trước khi tắt thở, Choắt nhắn lại với Mèn "Ở đời không nên ngông cuồng hung hăng, hống hách, kiêu ngạo". Dế Mèn chôn cất Choắt tử tế đắp thành một nấm mộ cao bên vùng cỏ non xanh mượt. Đứng thật lâu trước mộ Choắt, Dế Mèn ngẫm nghĩ lại những chuyện dã qua với lòng nặng triu nỗi buồn thương da diết về Choắt. Đây là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

Học tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí" của nhà văn Tô Hoài, em thích nhất là chương I. Đó là chương kể về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

Theo phong tục của họ hàng nhà Dế thì Dế Mèn phải ra ở riêng bắt đầu cuộc sống tự lập. Điều này khiến Dế Mèn phấn khởi vô cùng. Hàng ngày Dế Mèn dậy thật sớm cặm cụi đào hang thật sâu có đầy đủ ngách thượng, đường tắt, cửa sau phòng khi có kẻ đến bắt nạt thì có đường thoát thân. Đào đất xong Dế Mèn còn làm một cái giường vững chãi và đẹp. Hoàng hôn xuông, Mèn cùng bà con hàng xóm tụ tập ở bãi cỏ ca hát chào tạm biệt ông mặt trời. Khi trăng lên, tất cả cùng nhau nhảy múa tưng bừng. Chẳng bao lâu Dế Mèn đã hòa nhập vào cuộc song thường ngày của họ hàng nhà Dế.

Nhờ ăn uống có điều độ và làm việc có chững mực nên chẳng bao lâu Dế Mèn trở thành một chàng thanh niên cường tráng và bảnh trai lắm và cũng từ đó tính tình của Mèn cũng thay đổi hẳn. Hắn kiêu căng, hống hách hung hăng, dám cà khịa với bà con lối xóm, rồi quát mắng chị Bò Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó… Vì nể mặt nên bà con xóm giềng không ai nói đến. Nhưng, Dế Mèn lầm tưởng mọi người sợ mình nên ngày càng kiêu ngạo và tự cho mình là đứng đầu thiên hạ. Chính cái tính kiêu ngạo ngang bướng ấy mà Dế Mèn phải trả một giá rất đắt và cũng là bài học đường đời đầu tiên của hắn.

Hàng xóm của Dế Mèn có một chú dế bi tật bẩm sinh, ốm yếu gầy gò nên luôn bị Dế Mèn chế giễu – đó là Dế Choắt. Một hôm, Mèn sang chơi nhà Choắt. Thấy đồ đạc bề bộn, nó lên giọng kẻ cả: 

– Sao sống cẩu thả thế này? Có cái hang mà đào không nổi sao, nhỡ thằng Chim cắt đi ngang qua trông thấy chú mày, nó tưởng là mồi thế là di đời đấy. Chú mày lớn mà chẳng khôn gì cả.

Nghe Mèn nói thế, Choắt ngỏ ý nhờ Mèn đến giúp cái ngách thông giữa nhà Choắt và nhà Mèn đê khi “tắt lửa tối đèn" hoặc có kẻ bắt nạt thì Choắt có đường thoát thân. Vừa mới nghe xong Mèn không giúp mà còn mắng cho một trận rồi bỏ về.

Một buổi chiều kia, Mèn ra đứng trước cửa xem Cò, Diệc… bắt tôm, cá ở cái hồ trước nhà. Mặt hồ mênh mông. Cò vạc kéo về rất đông cãi cọ nhau om sòm. Bỗng chị Cốc béo núp ở dưới đám cỏ bay lên đứng ria lông, ria cánh trước cửa hang của bế Mèn. Dế Mèn muốn trêu chị Cốc bèn lên tiếng gọi Choắt phụ họa. Lúc này Choắt đang lên cơn hen nên từ chối và có lời khuyên can Mèn. Nhưng Mèn không nghe rồi cất giọng khiêu khích:

Cái Cò, cái Vạc, cái Nông 

Ba con cùng béo vặt lông con nào

Vặt lông con Cốc cho tao 

Tao nấu, tao nướng, tao xào tao ăn.

Vừa nghe hát, Cốc hoảng sợ định bay lên cao. Nhưng khi định thần lại, chị đi chậm rãi đến cửa hang Mèn. Thấy vậy, Mèn vội chạy và chui vào giường nằm. Nhìn vào bên trong không thấy Dế Mèn nhưng lại thấy Choắt đang loay hoay ở cửa hang, Cốc tiến tới hỏi lớn.

– Đứa nào dám cạnh khóe gì tao thế?

– Thưa chị em đâu có đám nói gì ạ!

Choắt vừa nói vừa tụt lùi vào trong hang, nhưng Cốc nhanh hơn đã mổ xuống lưng Choắt hai cái làm Choắt gãy xương sống nằm mẹp. Một lúc sau biết Cốc đi rồi, Mèn bò lên chạy sang Choắt thấy Choắt nằm thoi thóp. Mèn nâng Choắt lên với cõi lòng tan nát Trước khi tắt thở, Choắt nhắn lại với Mèn "Ở đời không nên ngông cuồng hung hăng, hống hách, kiêu ngạo". Dế Mèn chôn cất Choắt tử tế đắp thành một nấm mộ cao bên vùng cỏ non xanh mượt. Đứng thật lâu trước mộ Choắt, Dế Mèn ngẫm nghĩ lại những chuyện dã qua với lòng nặng triu nỗi buồn thương da diết về Choắt. Đây là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

Mình tóm tắt nội dung chính của cả 10 chương nha:

Chương I: Kể lại cuộc đời lúc nhỏ và lúc trưởng thành của Dế Mèn ở đồng ruộng và bài học đường đời đầu tiên của cậu.

Chương II: Kể lại thời gian Dế Mèn bị 2 đứa trẻ bắt về làm trò chơi và bài học đường đời mới của bác Xiến Tóc cho cậu.

Chương III: Kể hành trình của Dế Mèn trở về quê hương thăm lại người mẹ của mình.

Chương IV: Kể về ước muốn đi du lịch của Dế Mèn và đi tìm người bạn đường-Dế Trũi.

Chương V: Kể chuyến đi du lịch đầu tiên của Dế Mèn và những khó khăn trên đường đi để đến xóm lầy lội.

Chương VI: Kể lại cuộc sống của Dế Mèn ở vùng hoa cỏ may.

Chương VII: Kể lại cuộc sống của Dế Mèn cùng bác Xiến Tóc chán đời.

Chương VIII: Kể thời gian Mèn phải tù trong đáy hang lão chim Trả và may mắn được Trũi cứu thoát.

Chương IX: Kể hành trình của Dế Mèn trong vùng kiến.

Chương X: Mấy dòng tạm biệt của tập kí.

Mỗi năm, khi đông qua xuân tới, tôi lại bồi hồi khi thấy mình đứng tuổi. Nhìn các dế con, dế cháu bây giờ tôi như nhìn thấy chính mình của nhiều năm về trước, cũng nhanh nhẹn, nhiệt tình nhưng hay xốc nổi. Vì thế, thỉnh thoảng tôi kể lại cho con cháu nghe về cuộc phiêu lưu truớc đây, giúp chúng rút ra bài học bổ ích. Bỗng nhớ tới anh bạn Dế Choắt hàng xóm, tôi kể lại cho chúng nghe một kỉ niệm buồn mà tôi không bao giờ muốn nhắc lại nữa...

Hôm đó, một buổi sáng mùa xuân, mưa bụi bay lất phất. Dế con, dế cháu hội họp đông đủ ở nhà tôi. Trong niềm xúc động, tôi bùi ngùi nhớ về anh bạn Dế Choắt đáng thương, vì tôi mà nhận một kết cục bi thảm. “Các con biết không, trước đây ta có một người bạn hàng xóm Dế Choắt. Nhà anh ở ngay kế bên nhà ta. Không được may mắn khoẻ mạnh, Choắt yếu ớt, ốm đau thường xuyên. Nhìn anh ta đã thấy ngay cái vẻ yếu đuối, sợ sệt. Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.... còn mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Tính nết thì ăn xổi ở thì, cũng do hay ốm đau mà Choắt không làm được gì cả. Cái nhà anh ta ở mới tuềnh toàng làm sao, đào rất nông mà không có các ngách thông nhau để chạy khi hiểm nghèo. Thật không có đầu óc nhìn xa trông rộng. Choắt ăn ở như thế làm ta tức tối lắm mà sinh ra coi thường. Ta khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, lại thêm tính nông nổi của tuổi trẻ nên Choắt sợ lắm. Có hôm sang chơi, nhìn nhà cửa luộm thuộm, bề bộn, ta lên giọng mắng mỏ, dạy cho Choắt một bài học. “Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn”. Lúc đó không hiểu sao ta lại nói như vậy với một anh chàng ốm yếu chăng làm được gì như Dế Choắt. Có lẽ ta không còn đủ tỉnh táo đê suy xét điều gì nữa, ta chỉ nói cho sướng miệng, chỉ muốn ra oai để thoả mãn tính tự kiêu của mình mà không để ý đến cảm giác người khác như thế nào. Trước những lời mắng mỏ của ta, chàng Dế chỉ im lặng ngoan ngoãn. Càng như thế ta càng cho mình ghê gớm lắm. Rồi Choắt dè dặt nhờ vả ta đáo giúp một cái ngách thông sang bên nhà mình, phòng khi tắt lửa tối đèn có thể chạy sang. Nhưng lúc đó, tính ích kỉ, coi thường người khác của ta trỗi dậy mạnh mẽ. Không suy nghĩ, ngay lập tức ta thẳng thừng từ chối và không quên kèm theo một điệu bộ khinh khỉnh. Xong, ta ra về mà trong lòng không một chút bận tâm, bỏ mặc anh Choắt đáng thương...

 
Cái thói hung hăng, hống hách ấy chỉ mang vạ vào thân thôi các con biết không. Vì cái thói ấy mà giờ đây ta vẫn còn ôm một nỗi ân hận, ân hận mãi suốt cuộc đời và không thể làm lại được. Thế nên ta mong các con hãy lắng nghe những điều ta sắp nói đây để mà không bao giờ được lặp lại những sai lầm đó.

Hôm ấy, nhìn thấy chị Cốc bỗng ta nghĩ ra một trò nghịch dại và rủ Choắt chơi cùng Dù đang lên cơn hen, Choắt vẫn gắng gượng trả lời câu hỏi của ta. Nhưng khi nghe nhắc đến tên chị Cốc thì Choắt ta hoảng sợ xin thôi, đã thế còn khuyên ta đừng trêu vào, phải biết sợ. Nghe thật tức cái tai. Đời này ta nào đâu biết sợ ai ngoài ta, chỉ có ta quát tháo và dọa nạt người khác chứ làm gì có chuyện kẻ khác bắt nạt ta. Tức giận, ta quay lại cất tiếng trêu chị Cốc, chứng minh cho Choắt thấy sự dũng cảm của mình. Nhưng chị Cốc không phải hiền lành. Nghe tiếng trêu, chị ta trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau. Lúc đó quả ta có thấy sợ nên vội chui tọt vào hang, lên giường nằm khểnh. Lúc bấy giờ, ta không hề nghĩ đến anh bạn Dế Choẳt tội nghiệp và cũng không thể tưởng tượng được chuyện sắp xảy ra. Đến hôm nay nghĩ lại, ta vẫn còn thấy rùng mình.

Không may, chị Cốc không thấy ta nhưng lại thấy Dế Choắt đang loay hoay ngoài cửa hang. Chị đổ cho Choắt nhưng tất nhiên là anh ấy nói không phải. Để trút giận lên kẻ dám bạo gan trêu mình, chị Cốc mồi câu “Chối này” lại giáng một mỏ xuống người Choắt. Nằm tận đáy hang mà ta cũng khiếp đảm, im thin thít huống chi người yếu đuối như Choắt làm sao chịu được vài nhát mổ ấy. Lúc đó, ta giận con mụ Cốc kia sao độc ác mà không nghĩ ra rằng lỗi lầm là do mình gây nên. Chị Cốc đi rồi ta mới dám bò sang tìm Choắt. Ta không nghĩ mọi sự nghiêm trọng đến mức này. Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Nhìn Choắt ta mới nhận ra nguyên do là từ mình. Ta hối hận lắm. Ta nhận tội với Choắt nhưng cũng chẳng thể làm Choắt sống lại được. Và không ngờ trước khi ra đi, một người yếu đuối như Choắt đã nói lại với ta những điều thấm thía: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn cũng mang vạ vào mình đấy". Thế rồi Dế Choắt ra đi. Thôi thôi, thế là ta đã gây nên tội. Vì ta, chi tại cái tính ngông cuồng, kiêu căng, ích kỉ của ta mà Choắt đã phải lìa xa cõi đời. Choắt ra đi để lại cho ta bài học đương đời đầu tiên đau xót...Đứng lặng giờ lâu trước mộ, lòng ta nặng trĩu..

Các con của ta. Hôm nay ta đã kể cho các con nghe về lỗi lầm, sai trái một thời của ta. Hi vọng rằng, từ câu chuyện ấy các con sẽ tự rút ra bài học cho mình để không đi theo vết xe đổ. Các con hãy nhìn ngoài kia xem, mùa xuân đã tới rồi, cuộc đời sẽ mở sang một trang mới. Ta chúc các con sẽ thành những người tốt.

Bn đã hc hk2 rùi ak