Sư phân hóa lãnh thổ - Hỏi đáp

b.Ở khu vực Bắc Trung Bộ có mưa lớn tập trung vào các tháng cuối năm (mùa thu đông) do chịu tác động của các nhân tố:

- Gió mùa mùa đông thổi qua vịnh Bắc Bộ nhận thêm nhiều hơi nước và gặp bức chắn địa hình Trường Sơn Bắc (chạy theo hướng Tây Bắc Đông Nam) chặn lại gây mưa lớn.

- Mùa thu đông ven biển miền Trung thường có bão nhiệt đới hoạt động với tần suất cao đem đến mưa nhiều.

- Vào các tháng 9, 10, 11 ở vùng biển miền Trung thường có mưa do dải hội tụ nhiệt đới và do hoạt động của sông .

Kết quả của nhiều nghiên cứu xâm nhập mặn vùng ĐBSCL từ 1980 đến nay cho thấy chiều dài xâm nhập mặn vào cửa sông phụ thuộc chặt chẽ bởi 6 yếu tố là (1) Dòng chảy kiệt từ thượng nguồn sông Mekong; (2) Khả năng trữ nước cuối mùa lũ của vùng ĐBSCL; (3) Diễn biến mực nước ven biển; (4) Tình trạng sử dụng nước ở ĐBSCL; (5) Hình dạng lòng sông vùng cửa và (6) Diễn biến mưa đầu mùa mưa. “Gió chướng” cũng là một trong những nguyên nhân đẩy mặn lên cao hơn, song hiện tượng này chỉ mang tính “tình thế” nên chỉ được xem xét trong từng trường hợp cụ thể.

Nguyên nhân trước hết là phần lớn các tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL có cao độ tự nhiên thấp. Đây là điểm yếu dễ bị tổn thương nhất do lũ lụt và xâm nhập mặn. Tình trạng xây dựng thủy điện và các hoạt động khai thác tài nguyên nước thượng nguồn sông Mê Công gây thiếu hụt nguồn nước về hạ lưu, kết hợp với yếu tố nước biển dâng đẩy mặn sâu vào nội đồng.

Câu 3: - Khái quát qua đặc điểm lũ của ĐBSCL (Sau khi khát quát phải đưa ra nhận định: lũ ở ĐBSCL ko gây nguy hại như lũ ở miền Bắc và miền Trung nước ta mà nó còn mang lại những nguồn lợi to lớn)
- Sống chung với lũ là biện pháp hàng đầu cho người dân vùng ĐBSCL (dưới đây là ý chính, bạn xem phần chi tiết hơn phía dưới)
+ Khai thác các nguồn lợi từ lũ (phần này bạn nêu ra những nguồn lợi mà lũ mag lại cho người dân nơi đây. Đánh giá về những thuận lợi của nó đối với sự phát triển của vùng).
+ Hạn chế những tác hại lũ gây ra. (đặc biệt chú ý đến vấn đề ÔNMT, dịch bệnh)
-------------------------------------------
- Khai thác các nguồn lợi từ lũ
+ Tận dụng nguồn phù sa mà lũ mang lại để canh tác cây trồng đặc biệt là lúa và cây hoa màu.
Để bảo vệ độ màu mỡ cho đất, 1 số khu vực có chủ trương xả lũ trong mùa lũ để cải tạo đất và lấy phù sa cho vùng đê bao khép kín.
+ Khai thác nguồn lợi thuỷ sản từ lũ. Lũ mang theo nhiều loài thuỷ sản như tôm, cá; đây là điều kiện tốt để cung cấp nguồn thức ăn cho thuỷ sản nuôi trong vùng lại là thuận lợi để đa dạng hoá cơ cấu các loài thuỷ sản.

Câu 3 :

Sông Cửu Long dài, diện tích lưu vực và tổng lượng nước lớn, lưới sôngcó dạng lông chim cùng với mạng lưới kênh rạch chằng chịt, có sự điều tiết nước của Biển Hồ nên lũ tương đối điều hòa và kéo dài. Do địa thế thấp, địa hình bằng phẳng, lượng nước tập trung quá lớn trongmùa lũ và tác động của thủy triều nên ở ĐB sông Cửu Long không thể đắp đê để ngăn lũ (sống chung với lũ). Từ lâu đời, người dân vùng sông nước đã thích ứng với mùa lũ với các tập quán sản xuất, ngành nghề, giống cây trồng và nếp sống đã được định hình trong quá trình sống chung với lũ .Mùa lũ mang lại nhiều lợi ích như: tôm, cá, phù sa ngọt, nước ngọt rửa phèn, mặn trong đất...

⇒ Sống chung với lũ

Câu 4 :

Do địa thế thấp, địa hình bằng phẳng, lượng nước tập trung quá lớn trong mùa lũ và tác động của thủy triều nên ở ĐB sông Cửu Long không thể đắp đê để ngăn lũ .

-> Bị ngập lụt vào mùa lũ.

Biện pháp tự nêu!

Chúc bạn học tốt!

* Điều kiện của vùng

+ Diện tích đất đỏ badan và đất xám phù sa cổ lớn.

+ Cơ sở công nghiệp chế biến hiện đại nhất cả nước.

+ Khí hậu nhiệt đới ẩm mang tính chất cận xích đạo.

+ Nguồn lao động dồi dào, có kinh nghiệm sản xuất.

Chúc bạn học tốt!

- Điều kiện tự nhiên:

+ Địa hình và đất: có diện tích lớn đất ba dan, đất xám phân bố tập trung thành vùng lớn trên địa hình thoải thuận lợi để hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn.

+ Khí hậu nóng ẩm quanh năm, nguồn nhiệt ẩm dồi dào.

+ Nguồn nước: hệ thống sông Đồng Nai và nguồn nước ngầm cung cấp nước cho các vùng chuyên canh cây công nghiệp.

- Điều kiện kinh tế - xã hội:

+ Nguồn lao động dồi dào, có nhiều kinh nghiệm trồng, chăm sóc cây công nghiệp.

+ Cơ sở hạ tầng - cơ sở vật chất kĩ thuật:

Đã hình thành nhiều cơ sở chế biến, góp phần nâng cao giá trị nông sản, thúc đẩy sản xuất phát triển.

Hệ thống thủy lợi được đầu tư xây dựng , nổi bật là hồ Dầu Tiếng (hồ thủy lợi lớn nhất nước ta), hồ Trị An, cung cấp nước tưới cho các vùng chuyên canh cây công nghiệp.

+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn và ổn định (trong nước, nước ngoài).

+ Có chính sách khuyến khích phát triển của Nhà nước.

1, Tỉnh (thành phố) nào sau đây không thuộc Đông Nam Bộ?

A. Tây Ninh B. Lâm Đồng

C. Bình Dương D. Đồng Nai

Đông Nam Bộ bao gồm 6 tỉnh, thành phố. Đó là TP. Hồ Chí Minh, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu.

2, Nhiệt điện chạy bằng dầu khí chủ yếu tập trung ở:

A. Bình Dương B. Bà Rịa - Vũng Tàu

C. TP Hồ Chí Minh D. Tây Ninh

=> Vì : Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm dầu khí lớn nhất cả nước

3, Ngành công nghiệp hiện đại đã hình thành và phát triển ở Đông Nam Bộ là:

A. Dầu khí. B. Dệt – may.

C. Phân bón. D. Thủy điện.

1, Tỉnh (thành phố) nào sau đây không thuộc Đông Nam Bộ?

A. Tây Ninh B. Lâm Đồng

C. Bình Dương D. Đồng Nai

2, Nhiệt điện chạy bằng dầu khí chủ yếu tập trung ở:

A. Bình Dương B. Bà Rịa - Vũng Tàu

C. TP Hồ Chí Minh D. Tây Ninh

3, Ngành công nghiệp hiện đại đã hình thành và phát triển ở Đông Nam Bộ là:

A. Dầu khí. B. Dệt – may.

C. Phân bón. D. Thủy điện.

Tích cực :

- Dân số đông:

+ Nguồn lao động dồi dào, tác động tích cực đến nền kinh tế, đặc biệt với những ngành cần nhiều lao động, thu hút đầu tư nước nước ngoài.

+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn, giúp thúc đẩy sản xuất và phát triển.

- Dân số trẻ:

+ Năng động, sáng tạo, tiếp thu nhanh tiến bộ khoa học kĩ thuật.

+ Tỉ lệ người phụ thuộc ít hơn, giúp cải thiện nâng cao chất lượng đời sống.

- Thành phần dân tộc đa dạng:

+ Các dân tộc đoàn kết với nhau, phát huy truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, tạo nên sức mạnh phát triển kinh tế, xây dựng đất nước.

+ Tuyệt đại bộ phận người Việt ở nước ngoài đều hướng về Tổ quốc và đang đóng góp công sức cho xây dựng, phát triển kinh tế -xã hội ở quê hương.

_bổ sung_ :

Tiêu cực :

Dân đông và tăng nhanh gây nên sức ép lớn về vấn đề kinh tế - xã hội - môi trường.

- Về kinh tế :

+ Gia tăng dân số nhanh, chưa phù hợp với tăng trưởng kinh tế, kĩm hãm sự phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và lãnh thổ.

+ Vấn đề thất nghiệp và thiếu việc làm trở nên gay gắt.

+ Dân cư phân bố không hợp lí nên việc sử dụng và khai thác tài nguyên không hợp lí, hiệu quả.

- Về xã hội :

+ Chất lượng cuộc sống chậm cải thiện, GDP bình quân đầu người thấp vẫn còn thấp.

+ Các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa vẫn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở những vùng miền núi.

- Về môi trường :

Dân số đông, mật độ dân số cao gây sức ép lên tài nguyên và môi trường

+ Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.

+ Ô nhiễm môi trường.

- Dân cư:

+ Số dân: Đông dân (16,6 triệu người năm 2016).

+ Mật độ dân số khá cao (434 người/km²).

+ Tỉ lệ dân thành thị cao nhất cả nước.

+ Lao động dồi dào với tay nghề cao, thị trường tiêu thụ lớn. Là vùng có sức hút mạnh với lao động cả nước.

- Xã hội:

+ Hầu hết các chỉ tiêu xã hội của vùng đều cao hơn cả nước.

+ Đời sống người dân ở mức cao.

+ Nhiều di tích lịch sử, văn hoá có ý nghĩa lớn để phát triển du lịch.

- Khó khăn: Lao động từ nơi khác đến nhiều nên dân số tăng cao gây sức ép dân số đến các đô thị trong vùng.

Các đảo và quần đảo theo thứ tự từ bắc vào nam

+ Đảo Bạch Long Vĩ

+ Đảo Cồn Cỏ

+ QĐ.Hoàng Sa

+ Đảo Lý Sơn

+ QĐ. Trường Sa

+ Đảo Phú Quý

+ Đảo Phú Quốc

+ QĐ.Nam Du

+ QĐ. Thổ Chu

+ QĐ. Côn Sơn.

Một số đảo và quần đảo của nước ta là:

- Quần đảo Trường Sa

- Quần đảo Hoàng Sa

- Đảo Phú Quốc

- Đảo Cát Bà

- Đảo Bạch Long Vĩ

- Côn Đảo

+ Địa hình có dạng là các cánh cung đón gió từ á nhiệt đới Hoa Nam và khu vực ngoại chí tuyến .

+ Không có địa hình chăn gió

-> Nơi đây có mùa đông lạnh nhất nước ta.

-> Địa hình có mối quan hệ sâu sắc đến khí hậu.

- Ảnh hưởng của địa hình đến khí hậu:

+Hướng của các cánh cung mở rộng ra phía bắc và phía đông đã tạo thuận lợi cho sự xâm nhập gió mùa đông bắc vì thế đây là khu vực có mùa đông lạnh nhất nước ta.

+Cánh cung Đông Triều chắn gió mùa đông nam, gây mưa lớn cho khu vực ven biển và làm cho vùng trũng Cao Bằng, Lạng Sơn có lượng mưa thấp.

+ Địa hình còn tạo ra các trung tâm mưa nhiều (Bắc Quang...), trung tâm mưa ít (Bắc Giang...); tạo nên sự phân hóa khí hậu theo độ cao.

- Ảnh hưởng của khí hậu đến địa hình: địa hình xâm thực mạnh ở vùng đồi núi và bồi tụ nhanh ở các đồng bằng, các thung lũng sông. Các hiện tượng như đất trượt, đá lở cũng thường xuyên xẩy ra; địa hình cacxtơ phát triển

- Là nước có đường bờ biển dài nên hàng năm có nhiều bão , thiên tai .

- Nằm trong nội chí tuyến lên lượng nhiệt lớn

- Nằm trong đới khí hậu nhiệt đới gió mùa nên mưa nhiều , thời tiết như sương muối, sương giá, song khí hậu thất thường.

- Địa hình cắt xẻ nhiều -> tranh chấp về hoàn lưu gió , khí quyển .

- Phân hóa theo nhiều vĩ độ.

- Vị trí địa lí lm cho KH nước ta mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa:

+Nằm trong vùng nội chí tuyến, lãnh thổ nước ta hàng năm nhận được lượng nhiệt lớn nên khí hậu nước ta có tính chất nhiệt đới.

+Giáp biển Đông, biển tăng cường độ ẩm và lượng mưa tạo cho khí hậu nước ta có tính chất ẩm.

+Nằm trong khu vực hoạt động của gió mùa châu Á, nên thời tiết thay đổi thất thường, khí hậu phân hóa theo mùa và có nhiều thiên tai...

- Ngoài ra, lãnh thổ trải dài trên nhiều vĩ độ làm cho khí hậu nước ta có sự phân hóa theo chiều Bắc – Nam.

-Làm cho khí hậu có sự phân hóa theo quy luật địa ô: càng vào sâu trong lục địa, tính chất lục địa càng tăng... Sinh ra kiểu khí hậu hải dương và khí hậu lục địa (d/c: khu vực ven biển và sâu trong lục địa...)

-Sự phân bố lục địa và đại dương hình thành nên các trung tâm khí áp thay đổi theo mùa => sinh ra gió mùa.

ví dụ như: vào mùa đông, trên lục địa Á – Âu hình thành nên trung tâm áp cao Xibia hay sự hình thành áp thấp Iran vào mùa hạ...

-Trong phạm vi hẹp ven biển và thời gian ngắn trong một ngày đêm làm sinh ra gió đất và gió biển (d/c: sự hình thành gió đất và gió biển)

Cách tính : MĐDS = Dân số vùng /Diện tích vùng tương ứng (người /km2)

- Tính :

+ Trung du và miền núi phía Bắc : 277 (người /km2)

+Đb SH :994(người /km2)

+ BTB : 204 (người /km2)

+DHMT : 207 (người /km2)

+TN : 103 (người /km2)

+ ĐNB : 684 (người /km2)

+ Đb SCL : 433 (người /km2)

• Giống nhau:
  • Cơ cấu cây trồng đa dạng, gồm cả cây lâu năm và cây ngắn ngày. Trong cơ cấu cây trồng đều có cây cận nhiệt (d/c)
  • Đều là các vùng chuyên canh qui mô lớn đối với cây công nghiệp lâu năm và có trung tâm sản xuất giống rau và hoa nổi tiếng trong cả nước (d/c)
  • Giải thích :
    • Do đều có sự phân hoá khí hậu theo độ cao, trên 1000m có khí hậu cận nhiệt.
    • Đều có những điều kiện thuận lợi cho việc hình thành vùng chuyên canh cây công nghiệp: Diện tích đất feralit rộng lớn, khí hậu thích hợp.
    • Cả hai vùng đều có sự phân hoá đa dạng của các điều kiện tự nhiên nên có thể đa dạng hoá cây trồng.
• Khác nhau:
  • Cây trồng chủ lực ở TDMNBB là các loại cây cận nhiệt và ôn đới như: Chè, dược liệu, rau quả ôn đới cận nhiệt trong đó cây chè là cây CN số một.
  • Cây trồng chủ lực của Tây Nguyên là các loại cây nhiệt đới như cà phê, cao su, hồ tiêu, trong đó cây CN số một là cây cà phê, sau đó là cây cao su.
  • Giải thích :
    • Do TDMNBB có khí hậu nhiệt đới gió mùa có mùa đông lạnh, đất Feralit đỏ vàng, có thêm đai cao ôn đới trên núi nên có thể sx cả cây dược liệu tạo nên thế mạnh chủ yếu của vùng là các cây cận nhiệt và ôn đới.
    • Tây Nguyên có khí hậu cận xích đạo gió mùa nóng quanh năm và đất đỏ bazan màu mỡ nên thích hợp cho các loại cây công nghiệp nhiệt đới.

- Về cư trú:

+ Đồng bằng ven biển phía Đông: chủ yếu là người Kinh.

+ Miền núi, gò đồi phía Tây: chủ yếu là các dân tộc ít người (Thái, Mường, Tày, Mông, Bru-Vân Kiều,..).

- Hoạt động kinh tế:

+ Đồng bằng ven biển phía Đông: đa dạng, gồm hoạt động nông nghiệp và phi nông nghiệp

Sản xuất lương thực, cây công nghiệp hằng năm, đánh bắt nuôi trồng thủy sản.

Sản xuất công nghiệp, dịch vụ.

+ Miền núi, gò đồi phía Tây: chủ yếu là hoạt động nông nghiệp

Trồng rừng, trồng cây công nghiệp lâu năm, canh tác nương rẫy.

Chăn nuôi trâu, bò đàn.