Câu 1 :
Sưu tầm một số bài ca dao mượn hình ảnh con cò diễn tả cuộc đời, thân phận :
- Cái cò lặn lội bờ sôngGánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non
Nàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng
- Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao…
Câu 2 :
- Cách diễn tả cuộc đời lận đận, vất vả của con cò :
+ Từ láy “lận đận” và thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” tăng sức biểu cảm.
+ Đối lập : nước non >< một mình, thân cò >< thác ghềnh, lên >< xuống, bể kia đầy >< ao kia cạn. Chúng tô đậm nỗi vất vả, đơn độc thân cò.
+ Câu hỏi tu từ: Cho ao kia cạn, cho gầy cò con? - lời than, câu hỏi không lời đáp.
- Ngoài nội dung than thân, bài ca này còn là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, là nỗi bất bình phản kháng của kẻ bị áp bức.
Câu 3 :
- “Thương thay” : tiếng than biểu hiện sự đồng cảm, thương xót.
- Ý nghĩa của sự lặp lại : cuộc đời con vật nhỏ bé nào cũng đáng thương, tô đậm nỗi thương cảm, xót xa, đặc biệt kết nối và mở ra những nỗi thương khác.
Câu 4 :
- Thương con tằm : thân phận bị bòn rút sức lực.
- Thương lũ kiến li ti : những người lao động làm việc suốt đời mà vẫn túng thiếu.
- Thương hạc : cuộc đời phiêu bạt, khốn khó, không có tương lai.
- Thương con cuốc : thấp cổ bé họng, không được thương xót.
⇒ những nỗi thương thân phận bé nhỏ, bị ức hiếp trong xã hội.
Câu 5* (trang 49 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Sưu tầm :
- Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày
- Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
- Thân em như miếng cau khô
Kẻ thanh tham mỏng, người thô tham dày
- Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, người phàn rửa chân.
- Các bài ca dao trên nói về thân phận bấp bênh, vấp vả của người phụ nữ xưa.
- Nghệ thuật : Cấu trúc “Thân em…” so sánh với những hình ảnh trôi nổi, vô định gợi lên hình ảnh, thân phận người phụ nữ.
Câu 6 :
Hình ảnh so sánh “trái bần trôi” – loại quả vừa chua vừa chát đã bị rụng lại bị “gió dập sóng dồi”. Qua đây có thể thấy cuộc đời người phụ nữ thời phong kiến nghèo hèn lắm khổ đau, lại bị vùi dập trôi nổi.
Soạn bài "những câu hát than thân "
1.Trong ca dao , người nông dân thời xưa thường mượn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời , thân phận của mình. Em hãy sưu tầm một số bài ca dao để chứng minh điều đó và giải thích vì sao .
con cò mà đi ăn đêm
đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao...
giải thích : vì những phẩm chất đó gần gũi với phẩm chất và thân phận của người nông dân.
2.Trong bài 1 cuộc đời vất vả của con cò được diễn tả bằng hình ảnh đối lập :một mình lận đận giữa nước non, hình ảnh lên thác xuống gềnh, vượt qua những khó khăn, nguy hiểm. Bản thân cò thì lận đận , gầy mòn. Việc vất vả đó kéo dài: bấy nay chứ ko phải ngày một ngày hai. Những hình ảnh đối lập , những nơi nguy hiểm , những ao, thác, gềnh, biển cho thấy con cò phải trải qua nhiều nơi chốn, chỉ có một mình, thui thủi đến mức gầy mòn.
3."Thương thay" là tiếng than biểu hiện sự đồng cảm , thương xót. Trong bài này, "thương thay" có nghĩa là mỗi lần thương một con vật, một cảnh vật khác nhau. Tô đậm nỗi xót xa,thương cảm cho cuộc sống khổ sở của những con người lao động.
4. Những nỗi thương thân thể hiện ở hình ảnh ẩn dụ trong bài ca dao 2:
- thương con tằm là thương cho thân phận bị bòn rút sức lực cho kẻ khác.
- thương lũ kiến li ti : thương chohaanj phận bé nhỏ phải suốt đời đi kiếm ăn.
-thương ch con hạc : là thương cho cuộc đời phiêu bạt khốn khổ và vô vọng.
- thương cho con cuốc : thương thân phận con cuốc kêu rát tiếng mà vẫn không ai chịu lắng nghe, động lòng, thương xót.
5*. sưu tầm một số bài ca dao mở đâu bằng cụm từ "thân em "
(1) thân em như hạt mưa sa
hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày .
(2) thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
(3) Thân em như miếng cau kho
kẻ thanh tham mỏng , người khô thân dày .
Những bài ca dao ấy thường nói về thân phận gian nan , vất vả của những người phụ nữ xưa.
Nghệ thuật : mở đầu bằng từ ngữ " thân em "( gợi ra nỗi buồn thương). các câu này thường sử dụng các hình ảnh ví von ( để nói về hoàn cảnh, cuộc đời , sự lo lắng khác nhau của những người phụ nữ ấy )
6.- trái bần : tên của một loại quả có vị chua, chát ( ý đây muốn nói là không có giá trị và vị thế trong XH)
Nghệ thuật : so sánh . Hình ảnh ẩn dụ "gió dập sóng dồi" nói về số phận thấp hèn , tương lai mờ mịt , biết bao lo lắng, xót xa , họ hoàn toàn lệ thuộc vào hoàn cảnh.
=> thân phận chìm nổi lênh đênh, vô định của người phụ nữ.
_chính t biên soạn đấy ạ, yên tâm đi :vv
