Ôn tập lịch sử lớp 7 - Hỏi đáp

Sự khác nhau giữa nền kinh tế trong các thành thị với kinh tế lãnh địa là : + trong lãnh địa, nông nô tự sản xuất ra mọi vật dụng và tiêu dùng, những thứ do mình làm ra. đó là nền kinh tế đóng kín, tự cung tự cấp, chủ yếu là nông nghiệp.

+Ờ các thành thị, hàng hoá được trao đổi buôn bán tự do, kinh tế chủ yếu là thủ công nghiệp và thương nghiệp.

Sự khác nhau giữa nền kinh tế trong các thành thị với kinh tế lãnh địa là : + trong lãnh địa, nông nô tự sản xuất ra mọi vật dụng và tiêu dùng, những thứ do mình làm ra. đó là nền kinh tế đóng kín, tự cung tự cấp, chủ yếu là nông nghiệp.

+Ờ các thành thị, hàng hoá được trao đổi buôn bán tự do, kinh tế chủ yếu là thủ công nghiệp và thương nghiệp

Thời Lý

Thời Trần

Các cuộc phát kiến địa lí đã góp phần thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển và đem lại cho giai cấp tư sản châu Âu những nguồn nguyên liệu quý giá, rất 
nhiều vàng bạc châu báu và cả những con đường mới. những vùng đất mênh mông ở châu Á, châu Phi, châu Mĩ.
 

Tích cực

Các cuộc phát kiến địa lí đã góp phần thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển và đem lại cho giai cấp tư sản châu Âu những nguồn nguyên liệu quý giá, rất
nhiều vàng bạc châu báu và cả những con đường mới. những vùng đất mênh mông ở châu Á, châu Phi, châu Mĩ.
Tiêu cực

Nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ

1. Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân ra trước, chặn thế mạnh của giặc.
2. Tấn công quyết liệt.
3. Đánh phủ đầu quân xâm lược khi chúng chưa kịp hành động, phản công nhanh chóng và quyết liệt ngay khi bị kẻ thù tiến công.
4. Sự kết hợp khéo léo giữa tiến công và phòng ngự tích cực.
5. Vận dụng tài tình sự kết hợp giữa đấu tranh quân sự với công tác chính trị và hoạt động ngoại giao.

1. Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân ra trước, chặn thế mạnh của giặc.
2. Tấn công quyết liệt.
3. Đánh phủ đầu quân xâm lược khi chúng chưa kịp hành động, phản công nhanh chóng và quyết liệt ngay khi bị kẻ thù tiến công.
4. Sự kết hợp khéo léo giữa tiến công và phòng ngự tích cực.
5. Vận dụng tài tình sự kết hợp giữa đấu tranh quân sự với công tác chính trị và hoạt động ngoại giao.

Nhà Lý đã tiến hành củng cố quốc gia thống nhất bằng cách :
- Ban hành bộ luật Hình thư 
- Xây dựng quân đội với hai bộ phận là cấm quân và quân địa phương ; thực hiện chính sách "ngụ binh ư nông".
- Đối nội : gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi,...
- Đối ngoại : giữ quan hệ bình thường với nhà Tống, tạo điều kiện cho nhân dân biên giới qua lại buôn bán với nhau. Dẹp tan các cuộc tấn công của Cham-pa do nhà Tống xúi giục...

Nhà Lý đã tiến hành củng cố quốc gia thống nhất bằng cách : 
- Ban hành bộ luật Hình thư (năm 1042). 
- Xây dựng quân đội với hai bộ phận là cấm quân và quân địa phương ; thực hiện chính sách "ngụ binh ư nông". 
- Đối nội : gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi,... 
- Đối ngoại : giữ quan hệ bình thường với nhà Tống, tạo điều kiện cho nhân dân biên giới qua lại buôn bán với nhau. Dẹp tan các cuộc tấn công của Cham-pa do nhà Tống xúi giục...

- Nói nền kinh tế thời Đinh - Tiền lê là nền kinh tế tự chủ vì:

Thời Đinh - Tiền Lê, ruộng đất trong nước nói chung thuộc sở hữu của làng xã. Nhân dân trong làng, theo tập tục, chia ruộng đều cho nhau để cày cấy và nộp thuế, đi lính và làm lao dịch cho nhà vua.
Hằng năm vào mùa xuân, vua Lê thường về địa phương tổ chức lễ cày tịch điền và tự mình cày mấy đường để khuyến khích nhân dân sản xuất. Việc khai khẩn đất hoang được mở rộng. Nhà Lê cũng chú ý đào vét kênh ngòi ở nhiều nơi, vừa thuận lợi cho việc đi lại, vừa tiện tưới tiêu cho đồng ruộng. Do đó, nông nghiệp ngày càng ổn định và bước đầu phát triển. Mùa lúa các năm 987, 989 đều tốt. Nghề trồng dâu, nuôi tằm cũng được khuyến khích.
Thế kỉ X, nước Đại Cồ Việt đã xây dựng một số xưởng thủ công nhà nước, chuyên chế tạo các sản phẩm phục vụ nhu cầu của vua quan. Trong những xưởng đúc tiền, rèn vũ khí, may mũ áo và trong việc xây dựng cung điện, nhà cửa, chùa chiền... đã tập trung được nhiều thợ khéo trong nước.
Trong nhân dân, các nghề thủ công cổ truyền tiếp tục phát triển như nghề dệt lụa, kéo tơ, làm giấy, làm đồ gốm... 

Thời Đinh - Tiền Lê đều cho đúc tiền đồng để lưu thông trong nước. Thuyền buôn nước ngoài đã đến Đại cồ Việt buôn bán. Nhiều trung tâm buôn bán và chợ làng quê được hình thành ở các địa phương.
Quan hệ bang giao Việt - Tống được thiết lập. Nhân dân miền biên giới hai nước tiếp tục qua lại trao đổi hàng hoá với nhau.

*vì:

- Đất nước độc lập, thống nhất...có điều kiện phát triển kinh tế.

-Nhà nước có những chính sách khuyến khích nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển.

-Đời sống nhân dân cải thiện, nâng cao sức mua của nhân dân

-ít chịu ảnh hưởng của thiên tai

Từ sau chiến tranh chống Mông - Nguyên, xã hội ngày càng phân hoá:

- Tầng lớp vương hầu, quý tộc Trần ngày càng có nhiều ruộng đất (điền trang, thái ấp). Đó là tầng lớp có nhiều đặc quyền, đặc lợi, nắm giữ các chức vụ chủ yếu trong bộ máy chính quyền ở triều đình và các địa phương.
Tầng lớp thứ hai là địa chủ, là những người giàu có trong xã hội, có nhiều ruộng đất tư cho nông dân cày cấy để thu tô nhưng không thuộc tầng lớp quý tộc.
Nông dân cày ruộng công của nhà nước ở thế kỉ XIV, do nhiều năm bị mất mùa, đói kém, nông dân phải bán ruộng đất, bởi vậy tầng lớp nông dân tá điền lĩnh canh ruộng đất và nộp tô cho địa chủ đông hơn trước.
Tầng lớp thợ thủ công, thương nhân chiếm một tỉ lệ nhỏ trong cư dân, nhưng cũng ngày một đông hơn do sự phát triển của các nghề thủ công và việc buôn bán được đẩy mạnh.
Tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội là nông nô, nô tì. Họ bị lệ thuộc và bị quý tộc bóc lột nặng nề hơn nông dân tá điền. Nhiều quý tộc có tới hàng trăm nông nô, nô tì. Con cái của nô tì cũng là nô tì của chủ. Nô tì được đưa vào sản xuất thì chuyển thành nông nô.

* Sơ đồ phân hóa xã hội:

-Tháng 1/1288, Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Thăng Long

-Triều đình thực hiện kế hoạch vườn không nhà trống

-Thoát Hoan cho quân rút về Vạn Kiếp để rút quân về nước theo 2 đương thủy, bộ

-Nhà Trần mở cuộc phản công ở 2 mặt trận

-Tháng 4/1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút theo sông Bạch Đằng, lọt vào trận địa phục kích của quân ta.

-Ô Mã Nhi bị bắt, toàn bộ thủy binh của giặc bị tiêu diệt

-Quân Thoát Hoan từ Vạn Kiếp rút chạy theo hướng Lạng Sơn bị ta liên tục chặn đánh.

*Kết quả

Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi,vẻ vang.

a. Chính quyền trung ương. Trong bộ máy chính quyền trung ương thời Lý – Trần, Hoàng đế là người nắm giữ toàn bộ vương quyền và thần quyền. Tuy nhiên, so với các triều đại trước, mức độ tập trung quyền lực của vua chưa cao tới mức chuyên chế. Mà quyền hành pháp được chuyển giao rộng rãi cho các chức vụ trung gian trong nhà nước, thường là các chức vị dưới vua như Tể tướng, Thừa tướng,…Riêng thời Trần, trên vua còn có Thái thượng hoàng – tức là nhà nước được xây dựng theo thể chế lưỡng đầu, thừa nhận sự tồn tại và phân chia quyền lực giữa hai vua, vừa nhằm củng cố quyền lực nhà nước vừa đảm bảo sự ổn định ngay trong nội bộ vương triều.Theo cuốn “Lịch triều hiến chương loại chí”, bộ máy nhà nước triều Lý được xây dựng với đẳng cấp phân minh, biên chế chặt chẽ. Biểu hiện ở các chức quan cao cấp trong triều đình chia làm hai ngạch: ngạch văn và ngạch võ. Các đại thần ở ngạch văn bao gồm các chức Tam thái (Thái sư, Thái phó, Thái bảo) và Tam thiếu (Thiếu sư, Thiếu phó, Thiếu bảo) giữ trọng trách về hành pháp. Dưới hàng quan văn còn có chức Thượng thư – đứng đầu các bộ, các tả như Hữu tham tri, Hữu giám nghị…Ngạch võ – đứng đầu là Tể tướng nắm giữ quyền binh, dưới Tể tướng còn có các chức vị như Thái úy, Thiếu úy và một số chức quan khác. Dưới hàng quan võ còn có Đô thống, Nguyên súy, Tổng quản…Dưới thời Trần, chế độ trung ương tập quyền không những được khôi phục mà còn được tăng cường về mọi mặt. Quyền lực nhà nước được được phân chia rõ ràng thông qua các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp như Thẩm ti viện, Thẩm hình viện, Tam ti viện… Bộ máy chính quyền thời Lý – Trần được xây dựng trên hình thức chính thể quân chủ quý tộc. Dựa trên nguyên tắc “liên kết dòng họ”, hoàng thân quốc thích là hậu thuẫn chính trị hùng mạnh cho quyền lực của nhà vua. Biểu hiện của nó là hầu hết các trọng trách ở bộ máy trung ương đều do tầng lớp quý tộc nắm giữ. Các hoàng tử được phong vương và được cử đi trấn trị ở các nơi trọng yếu. Quan lại các cấp phần lớn được tuyển lựa với hai phương thức chủ yếu là nhiệm cử và tuyển cử. Thể hiện ở việc quan lại trong bộ máy nhà nước phần lớn xuất thân từ tầng lớp con em quý tộc. Điều này còn được thể chế trong pháp luật dưới thời Trần Thái Tông: “Người có quan tước, con cháu được 1 thừa ấn mới được vào làm quan; người giàu khỏe mạnh mà không có quan tước thì xung quân, đời đời làm lính”. Ngoài ra còn được thể hiện ở một số chính sách như vương hầu, tôn thất đều được trọng dụng và khuyến khích hôn nhân nội tộc vừa để củng cố sự vững chắc của vương triều vừa nhằm đảm bảo tính thuần nhất của dòng họ, bảo vệ ngôi vua được bền vững. Tóm lại, thời Lý, các quan lại đều xuất thân từ tầng lớp quý tộc; sang thời Trần, tất cả các chức vụ quan trọng trong triều cũng đều giao cho vương hầu quý tộc nhà Trần nắm giữ. Bởi vậy nhà Trần nắm khá chắc toàn bộ công việc chủ chốt trong triều, quyền lực tập trung trong tay nhà nước trung ương; chế độ quân chủ trung ương tập quyền được củng cố thêm một bước; do đó nhà nước thời Lý - Trần là nhà nước quân chủ quý tộc. Nhà nước quân chủ quý tộc Lý – Trần là mô hình nhà nước được xây dựng trên cơ sở cao nhất là nguyên tắc “liên kết dòng họ”. Cách sử dụng, bổ nhiệm quan lại của nhà nước Lý - Trần đã phản ánh rõ nét tính đẳng cấp sâu sắc, nhất là dưới thời Trần. Nguyên tắc “tôn quân quyền” chỉ được thể hiện nhưng không đậm nét bằng nguyên tắc “liên kết dòng họ” trong tổ chức bộ máy chính quyền trung ương.b. chính quyền địa phương Việc phân cấp hành chính và tổ chức chính quyền địa phương các cấp trong tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý – Trần có nhiều lần được sửa đổi và thay thế. Dưới thời Lý, chính quyền địa phương bao gồm 3 cấp: “lộ – trại” (đứng đầu là Thông phán – Chủ trại); “phủ – châu” (Tri phủ – Tri châu) và hương, xã, sách. Nhìn chung dưới thời Lý, các cấp cơ sở chưa thực sự được quan tâm, đốc thúc. Đến thời Trần, sau hai cuộc cải cách của vua Trần Thái Tông (1242) và vua Trần Thuận Tông (1397) về cơ bản, bộ máy chính quyền địa phương đã có một số thay đổi, tách nhập giữa các cấp. Chính quyền địa phương bao gồm 5 cấp: “lộ” (đứng đầu là An phủ chánh sứ), “phủ” (Trấn phủ sứ), “châu” (Thông phán), “huyện” (Lệnh úy), “xã” (Xã chính). Điều đó phản ánh nhà nước thời này đã đặc biệt quan tâm, trực tiếp với tay quản lý đến cấp cơ sở; một số chức vụ quan trọng trong chính quyền địa phương đều được vua giao cho các vương tôn quý tộc. Dưới thời Lý – Trần, lần đầu tiên có cấp hành chính huyện. Trong quá trình tổ chức xây dựng chính quyền địa phương thời Lý-Trần còn có một số điểm đáng chú ý sau:- Ở miền núi, các tù trưởng có thế lực rất lớn, thực sự nắm quyền quản lý cư dân thuộc tộc mình, các vua Lý-Trần thường gả công chúa và phong chức tước cho các tù trưởng qua đó biến các tù trưởng thành quan chức nhà nước nhằm cũng cố nhà nước trung ương tập quyền.- Ở cấp lộ còn có các chức quan trông coi về đê điều, đồn điền của nhà nước: hà đê chánh sứ và hà đê phó sứ, đồn điền chánh sứ và đồn điền phó sứ.- Triều đình đã bổ nhiệm quan chức đến cấp xã nhưng chắc chắn phải có một hình thức tổ chức quản lý truyền thống trong nội bộ làng, xã mà không thấy sử cũ ghi chép.Ở cấp 2 lộ còn có các chức quan trông coi về đê điều, đồn điền của nhà nước. Triều đình đã bổ nhiệm quan chức đến cấp xã… Từ thực tế trên cho phép đi đến một nhận định tổng quát ở thời Lý – Trần, quá trình xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước có nhiều biến động; tổ chức bộ máy nhà nước ở địa phương được hoàn thiện hơn…

1)So sánh bộ máy nhà nước thời Ngô, Đinh-Tiền Lê, Lý?

-Nhà Ngô:

+Vua đứng đầu triều đình

+Dưới là các quan văn, quan võ

+Dưới nữa là thứ sử các châu.

-Nhà Đinh-Tiền Lê:

+Quân đội gồm 2 bộ phận là cấm quân và quân ở địa phương.

+Chia làm 10 lộ.

-Nhà Lý:

+Chia cả nước thành 24 lộ.

+Đặtcác chức tri phủ, tri huyện.

+Giao cho các con cháu nhà vua và đại thần cai quản.

=>Ta có thể thấy bộ máy nhà nước thời Lý chặt chẽ hơn so với thời Ngô, Đinh-Tiền Lê.

2)Thống kê sự phát triển nghề nông qua các triều đại Ngô, Đinh, nhà Lý?

-Nhà Ngô:

+Bình thường, chưa phát triển lắm.

-Nhà Đinh-Tiền Lê:

+Đã có sự cải tiến và phát triển về nghề nông (cho quân ở các lộ luân phiên nhau vừa luyện tập vừa làm ruộng).

+Các vua Lý hằng năm thường về địa phương tổ chức lệ cày tịch điền và đíh thân vua sẽ xuống cày mấy đường để khuyến khích người dân làm ruộng.

+Chú ý đào kênh ngòi ở nhiều nơi để thuận tiện việc tưới tiêu.

+Nghề trồng dâu nuôi tằm cũng được phát triển.

-Nhà Lý:

+Phần lớn ruộng đất đều là của người dân dùng để canh tác.

+Hằng năm, người dân chia nhau ruộng đất để cày và nộp thuế cho nhà nước.

+Các vua Lý vẫn thường xuyên về các địa phương để cày tịch điền.

3)Nhà Lý chuẩn bị và kháng chiến chống Tống như thế nào?(Diễn biến, ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi)

-Diễn biến:

+Nhà Lý chủ động đáng sang phía biên giới nhà Tống và làm sập kho lương thực, hạ đổ thành Ung Châu rồi rút về nước củng cố phòng ngự.

+Lý Thường Kiệt cho quân chặn quân thủy ở của sông Như Nguyệt không cho vào phối hợp với quân bộ.Đồng thời xây dựng phòng tuyến trên sông Như Nguyệt.

+Nửa đêm, Lý Thường Kiệt cho quân vượt sông đánh bất ngờ quân Tống. Phần vì chủ quna và mệt mỏi nên quân Tống đã thua to, 10 phần chết đến 5, 6 phần.

-Ý nghĩa:

+Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống thất bại hoàn toàn. Nền độc lập của đất nước được giữ vững và khẳng định.

-Nguyên nhân thắng lợi

+Vì Lý Thường Kiệt là một vị tướng giỏi đã chỉ huy quân khéo léo và thông minh.

+Vì ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền của dân tộc ta đã chuyển thành sức mạnh giúp quân ta chiến thắng.

CHÚC BẠN HỌC TỐT!

xin lỗi nha mình quên câu 3 để mình làm típ

Câu 3:

Nhà Lý đã củng cố quốc gia thống nhất bằng cách:

- Ban hành Bộ luật Hình thư ( năm 1042 )

- Xây dựng quân đội với hai bộ phận là cấm quân và đại phương ; thực hiện chính sách '' Ngụ bình ư nông''

- Đối nội: Gả con gái và phong chức tước cho các từ trưởng miền núi....

- Đối ngoại: Giữ quan hệ bình thường với nhà Tống, tạo điều kiện cho nhân dân biên giới qua lại buôn bán với nhau. Dẹp tan những cuộc tấn công của Cham-pa do nhà Tống xúi giục.

Chúc bạn học tốt!

Câu 1:

I am chịu ( tại quên rồi nha )

Câu 2:

* Nguyên nhân:

- Sự chỉ huy tài ba của Lý Thường Kiệt.

- Vì sự đoàn kết của quân và nhân dân chiến đấu anh dũng.

- Cuộc kháng chiến được nhân dân ủng hộ.

* Ý nghĩa:

- Là trận đánh tuyệt vời nhất trong lịch sử chóng giặc ngoại xâm cả dâm tộc

- Buộc nhà Tống phải từ bỏ mong ước xâm lược Đại Việt

- Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được bảo vệ

Chúc bạn học tốt!

– Xã hội ngày càng phân hóa sâu sắc.

+Tầng lớp thống trị : Vua,vương  hầu,quý tộc.quan lại,địa chủ

+ Tầng lớp bị trị : Thợ thủ công,thương nhân,Nông dân tá điền,Nông nô,Nô tì.

==> Địa chủ ngày càng đông, nông dân tá điền, nông nô và nô tì ngày càng nhiều

==> Các tầng lớp xã họi như nhau. Mức độ tài sản và cách thức bóc lột khác nhau, phân hoá sâu sắc hơn

Tình hình xã hội thời Trần:

- Vương hầu,quý tộc: có nhiều ruộng đất,nhiều đặc quyền,đặc lợi

- Địa chủ: giàu có,nhiều ruộng đất

- Nông dân: đông đảo

- Thợ thủ công và thương nhân: ngày một đông

- Nông nô, nô tì: là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội

* Phương Đông :

- Đứng đầu nhà nước là vua . Vua chuyên chế có quyền lực vô hạn quyết định các vấn đề chiến tranh hay hòa bình .

- Ngoài quyền lực về hành chính vua còn nắm quyền lực tối cao về tôn giáo và tất cả quyền lực khác.

=> Vua nắm mọi quyền hành

* Phương Tây:

- Đứng đầu ko phải là vua mà là Đại hội Công dân

=> Vua chỉ là biểu tượng còn mọi quyền hành nằm trong tay Đại hội.

a-Nông nghiệp

-Thi hành nhiều chính sách tiến bộ, khai hoang, đắp đê, đào kênh, đặt Há đê sứ….

b- TCN⁰:

-Nông nghiệp được phục hồi và phát tri b- TCN⁰:

-TCN⁰ NN: làm gốm, dệt, sản xuất vũ khí….

– TCN⁰ truyền thống: Đúc đồng, làm giấy…..

c-TN⁰: Chợ mọc lên ngày càng nhiều ở các làng xã; Xuất hiện nhiều TT buôn bán ở cửa biển Nghệ An, Thanh Hoa, Vân Đồn……