Hướng dẫn soạn bài Những câu hát than thân

Câu 1.

a. Những câu ca dao có hình ảnh con cò:

“Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha, thăm mẹ, cò về thăm anh”.

“Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”

“Trời mưa
Quả dưa vẹo vọ
Con ốc nằm co
Con tôm đánh đáo
Con cò kiếm ăn”.

b. Lý giải

Câu 2.

– Cách diễn tả: Dùng phương pháp ẩn dụ, dùng hỉnh ảnh con cò để nói về cuộc đời con người và sử dụng rất nhiều biện pháp nghệ thuật khác.

Nước non > < một mình đối lập giữa cái mênh mông rộng lớn và cái nhỏ bé cô đơn, lẻ loi của thân cò.

Thân cò > < thác ghềnh; lên > < xuống đối lập giữa cái nhỏ bé yếu ớt của thân cò và sự dữ dội khốc liệt của thiên nhiên.

Bể kia đầy > < ao kia cạn thái cực của tạo hóa đầy – vơi. Bể kia đã rộng lại còn đầy, còn chiếc ao kia nơi cò kiếm ăn hằng ngày đã bé lại còn cạn. Bởi vậy dù cho cò tần tảo, nhặt nhảnh, bươn chải, thân cò vẫn cứ gầy guộc mong manh.

– Nội dung than thân phản kháng.

+ Phản kháng:

Câu hỏi tu từ ở cuối bài ca dao còn thể hiện thái độ bất bình phản kháng đối với kẻ đã làm cho người nông dân phải lận đận, lên thác, xuống ghềnh.

Ai ở đây chính là giai cấp phong kiến, thống trị lúc bấy giờ.

Câu 3.

– Ý nghĩa từ “thương thay”.

“Thương thay” là thương rất nhiều, đến quặt thắt, đây là tình thương của sự đồng cảm chia sẻ giữa những người cùng khổ.

– Ý nghĩa của sự lặp lại cụm từ “Thương thay”.

Câu 4.

– Nhận xét chung: Hình ảnh nhưng con vật nhỏ bé, bèo bọt: “con tằm”, “lũ kiến”, “chim hạc”, “con cuốc” dùng để ẩn dụ về cuộc đời cơ cực, nhọc nhằn của người lao động.

– Hình ảnh cụ thể.

Câu 5.

Những câu ca dao mở đầu bằng cụm từ “Thân em”.

“Thân em như miếng cau khô
Kẻ thanh tham mỏng, người thô tham dày”

“Thân em như hạt mưa sa
Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa’’

“Thân em như là đại bi
Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương’’

– Đặc điểm, nội dung và nghệ thuật.

Câu 6.

– Nhận xét về hình ảnh so sánh.

– Nỗi khổ người phụ nữ: Qua bài ca dao ta thấy được người phụ nữ trong xã hội phong kiến dật dờ, trôi nổi, luôn gặp những khổ đau, bất hạnh.

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Đọc văn bản

Bài 1 và 2

2. Tìm hiểu văn bản

c) Để thể hiện những nội dung ấy, ở mỗi bài, tác giả dân gian đã sử dụng những hình ảnh, biện pháp nghệ thuật nào?

d) Ở bài 1, tại sao tác giả ko bộc bạch trực tiếp nỗi niềm thương thân mà phải gửi gắm kín đáo qua hình tượng  các con vật?

e) Từ hai bài ca dao này, em hiểu thêm điều gì về cuộc sống của người dân lao động nói chung và người phụ nữ nói riêng?

HELP ME 

Thương thay thân phận con tằm ,

Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.

   Thương thay lũ kiến li ti,

Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi.

   Thương thay hạc lánh đường mây.

Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.

   Thương thay con cuốc giữa trời.

Dầu kêu ra máu có người nào nghe.

1/Bài ca dao này là lời của ai nói với ai? Dựa vào đâu em biết điều đó?
2/Nội dung của bài ca dao là gì? Vì sao có thể khẳng định như vậy?
3/Để thể hiện nh~ nội dung ấy, tác giả đã sử dụng nh~ hình ảnh, biện pháp nghệ thuật nào ? Tác dụng của chúng là j?