Chương VII. Bài tiết - Hỏi đáp

- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận.

- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình:

+ Quá trình lọc máu (ở cầu thận) → tạo ra nước tiểu đầu.

+ Quá trình hấp thụ lại những chất cần thiết (ở ống thận)

+ Quá trình bài tiết tiếp chất thừa, chất thải (ở ống thận)→ Tạo thành nước tiểu chính thức.

Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu:

- Hệ bài tiết nước tiểu gồm : thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái.

- Thận: gồm 2 quả thận ; mỗi quả chứa khoảng 1 triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu. Mỗi đơn vị chức năng gồm cầu thận (thực chất là một búi mao mạch máu), nang cầu thận (thực chất là một cái túi gồm 2 lớp bao quanh cầu thận), ống thận.

- Thận là cơ quan quan trọng nhất.

Trả lời đi mà

Quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận :

- Máu theo động mạch đến tới cầu thận với áp lực cao tạo ra lực đẩy nước và các chất hòa tan có các kích thước nhỏ qua lỗ lọc (30 - 40Ả) trên vách mao mạch vào nang cầu thận, các tế bào máu và các phân tử prôtêin có kích thước lớn nên không qua lỗ lọc. Kết quả là tạo nên nước tiểu đầu trong nang cầu thận.

- Nước tiểu đầu đi qua ống thận, ở đây xảy ra 2 quá trình : quá trình hấp thụ lại nước và các chất còn cần thiết (các chất dinh dưỡng, các ion Na+, Cl- quá trình bài tiết tiếp các chất độc và các chất không cần khác (axit uric, creatin, các chất thuốc, các ion H+, K+...). Kết quả là tạo nên nước tiểu chính thức.

Biện pháp bảo vệ:

- Thường xuyên vệ sinh cá nhân và vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu.

- Cần điều chỉnh khẩu phần ăn cho hợp lí như:

+ Không ăn quá nhiều protein, quá mặn hoặc quá chưa

+ Không ăn thức ăn thừa, thức ăn ôi thiu và thức ăn bị nhiễm độc

- Cần uống nhiều nước, mắc tiểu cần đi ngay, không nhịn quá lâu

* Sự bài tiết nước nước tiểu gồm các quá trình sau:

- Quá trình lọc máu và tạo ra nước tiểu đầu diễn ra ở cầu thận.

- Quá trình hấp thụ lại các chất dinh dưỡng, H2O và các ion còn cần thiết như Na+, Cl-….

a) Da đang thực hiện chức năng làm mát cơ thể

b) Trong thời tiết nóng bức hay trong lúc các cơ bắp sinh nhiệt quá nhiều do vận động cường độ cao; cơ thể sẽ tiết mồ hôi nhiều hơn bình thường. Mồ hôi cũng được bài tiết nhiều khi sinh vật ở trong trạng thái căng thẳng, lo âu hoặc buồn nôn. Và đương nhiên, khi nhiệt độ môi trường trở nên thấp thì mồ hôi sẽ tiết ra ít đi. Những động vật có ít tuyến mồ hôi (ví dụ như chó) thì bốc thoát hơi nước bằng việc há miệng, thè lưỡi và thở hổn hển, nhờ đó nước trong khoang miệng và hầu sẽ có dịp bay hơi ra ngoài và làm giảm thân nhiệt tương tự như việc đổ mồ hôi

c, Chúng ta nên sử dụng những loại thức uống có bổ sung Na+, Cl-, K+,… nhằm bù đắp lượng muối khoáng đã mất đi do ra mồ hôi và giảm các biến cố về sức khỏe liên quan đến mất cân bằng điện giải

* -Nước tiểu đầu không có máu và protein
-Máu có tế bào máu và protein
*Nước tiểu đầu:
+ Nồng độ: loãng
+ Chất độc: ít
+ Chất dinh dưỡng: nhiều
Nước tiểu chính thức:
+Nồng độ: đậm đặc
+Chất độc: Nhiều
+ dinh dưỡng: ít

* Tác hại của việc nhịn tiểu lâu:

- Nhịn tiểu lâu sẽ tạo hiệu ứng không tốt về thần kinh và phản xạ của việc bài tiết nước tiểu.

- Nhịn tiểu lâu sẽ có nguy cơ tạo sỏi đường tiết niệu.

- Nhịn tiểu lâu sẽ có nguy cơ dễ nhiễm trùng đường tiết niệu.

Thận bài tiết nước tiểu là quan trọng nhất
- Vì cơ quan này bài tiết chủ yếu chất độc, chất cặn bã và khí CO2 ra khỏi cơ thể.

Thận là cơ quan bài tiết quan trọng nhất.

Vì cơ quan này bài tiết chủ yếu chất độc, chất cặn bã và khí CO2 ra khỏi cơ thể.

* Chức năng của hệ bài tiết :

- Loại bỏ các chất độc, chất cặn bã ra khỏi cơ thể, giúp cơ thể tránh khỏi sự đầu độc của các chất độc.

- Ổn định môi trường trong cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động trao đổi chất diễn ra bình thường.

- Thận sản sinh ra hormon kích thích tủy xương tạo hồng cầu

• Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận
• Gồm 3 quá trình:
  • Quá trình lọc máu:
    • Diễn ra ở cầu thận và nang cầu thận
    • Các tế bào máu và protein có kích thước lớn hơn lỗ lọc được giữ lại trong máu

=> Tạo nước tiểu đầu

• Quá trình hấp thụ lại:
  • Diễn ra ở ống thận
  • Các chất dinh dưỡng, cần thiết được hấp thụ lại máu
  • Sử dụng năng lượng ATP
• Quá trình bài tiết tiếp:
  • Diễn ra ở ống thận
  • Các chất độc, cặn bã, ... được bài tiết ra khỏi máu
  • Sử dụng năng lượng ATP

=> Tạo nước tiểu chính thức

* Nêu và phân tích biện pháp vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu :

- Giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ

- Làm việc và nghỉ ngơi hợp lí

- Khẩu phần ăn uống hợp lí:

+ Hợp vệ sinh

+ Không ăn quá mặn, quá chua

+ Không nên nhịn tiểu

+ Uống đủ nước

* Vì nước tiểu được vẫn chuyển vào bóng đái và tích trữ , đến một lúc bóng đái đày sẽ truyền tính hiệu lên não tạo cho chúng ta thấy buồn tiểu và đi tiểu ngay.

- Ở một số loài động vật không có bóng đái nên không thể kiểm soát chức năng này.

Gồm 3 quá trình

+Qúa trình lọc máu

+Qúa trình hấp thụ lại

+quá trình bài tiết tiếp

- Quá trình lọc máu và tạo ra nước tiểu đầu diễn ra ở cầu thận.

- Quá trình hấp thụ lại các chất dinh dưỡng, H₂O và các ion còn cần thiết như Na+, Cl^-….

Quá trình bài tiết tiếp các chất cặn bã (axit uric, crêatin, các chất thuốc, các ion thừa (H+ , K+ ,...)

Cả hai quá trình này đểu diễn ra ở ống thận và kết quả là biến nước tiểu đầu thành nước tiểu chính thức

Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình :

+ Lọc máu ở nang cầu thận → Tạo nước tiểu đầu

+ {Hấp thụ lạiBài tiết tiếp -> Ở ống thận → nước tiểu chính thức