Chương IX. Vai trò của thực vật - Hỏi đáp

Các em hãy kể tôn các động vật theo 3 môi trường sống khác nhau.

• Dưới nước thường có các loài như: trùng roi, thủy tức, rươi, đỉa, tôm, cua, cà niễng, cà cuống, ốc. trai, cá chép, cá mò. cá trô, cá qua. cá rô. cá giếc, ếch, nhái, ba ba. rùa, rắn nước, rái cá, hải li,...

• Trên cạn thường có các loài như: cào cào. châu chấu, cánh cam, ve sầu, ốc sên, cóc, nhái, ếch, thằn lằn, thạch sùng, ran ráo, rắn hồ mang, rán cạp nong, rắn lục; chim, gà, ngan, vịt, ngỗng, trâu, bò, lợn, chó, chuột, thỏ, mèo,...

• Trên không có quạ, diều hàu, cò. vạc, bồ câu, chim sẻ, chim sâu,... Nói chung, các loài động vật ở mỗi địa phương đều đa dạng, phong phú cả về số lượng loài, phương thức sống và môi trường sống

Các em hãy kể tôn các động vật theo 3 môi trường sống khác nhau.

• Dưới nước thường có các loài như: trùng roi, thủy tức, rươi, đỉa, tôm, cua, cà niễng, cà cuống, ốc. trai, cá chép, cá mò. cá trô, cá qua. cá rô. cá giếc, ếch, nhái, ba ba. rùa, rắn nước, rái cá, hải li,...

• Trên cạn thường có các loài như: cào cào. châu chấu, cánh cam, ve sầu, ốc sên, cóc, nhái, ếch, thằn lằn, thạch sùng, ran ráo, rắn hồ mang, rán cạp nong, rắn lục; chim, gà, ngan, vịt, ngỗng, trâu, bò, lợn, chó, chuột, thỏ, mèo,...

• Trên không có quạ, diều hàu, cò. vạc, bồ câu, chim sẻ, chim sâu,... Nói chung, các loài động vật ở mỗi địa phương đều đa dạng, phong phú cả về số lượng loài, phương thức sống và môi trường sống.

- Dân số tăng, nhu cầu về đồ gỗ tăng, nhu cầu mọi mặt về sử dụng các sản phẩm từ thực vật cũng tăng.

- Tình trạng phá rừng bừa bãi. Làm giảm diện tích rừng, nhiều thực vật quý hiếm bị khai thác đến cạn kiệt.

Điền các cụm từ thích hợp vào chỗ trống (...) thay các chữ a, b. c sao cho phù hợp với các câu trả lời sau :

-  Dân số tăng, nhu cầu về.. phá gỗ.. tăng, nhu cầu mọi mặt về sử dụng các sản phẩm từ thực vật cũng tăng.

Tình trạng ... phá rừng ... bừa bãi. Làm giảm ... diện tích ... rừng, nhiều thực vật quý hiếm bị khai thác đến cạn kiệt.

-Điểm giống nhau:

+Đều có thân, lá, rễ thật.

+Đều có mạch dẫn.

+Đều là Thực vật bậc cao.

-Điểm khác nhau :

Giữa cây Hạt trần và cây Hạt kín có những điểm phân biệt là:
+ Cơ quan sinh dưỡng:
- Cây hạt trần: Rễ cọc, thân gỗ, lá kim.
- Cây hạt kín rất đa dạng: Rễ cọc, rễ chùm; thân gỗ, thân cỏ...; lá đơn, lá kép...
+ Cơ quan sinh sản:
- Cây hạt trần: Chưa có hoa và quả, cơ quan sinh sản là nón, hạt nằm trên lá noãn hở
- Cây hạt kín: Có hoa , cơ quan sinh sản là hạt, hạt nằm trong quả
- Đặc điểm quan trọng nhất: Hạt nằm trong quả (Trước đó là noãn nằm trong bầu) là một ưu thế của cây hạt kín vì nó được bảo vệ tốt hơn.

Trả lời:

Cách trả lời 1 :

Xác động vật chết rơi xuống đất được vi khuẩn ở trong đất biến đổi thành các muối khoáng . Các chất này được cây xanh sử dụng để chế tạo thành hữu cơ nuôi sống cơ thể.

Xác động vật và lá, cành cây rụng xuống được vi khuẩn ở trong đất phân hủy thành mùn rồi thành muối khoáng cung cấp cho cây sử dụng để chế tạo thành chất hữu cơ nuôi sống sinh vật.

Một số vi khuẩn phân hủy không hoàn toàn các chất hữu cơ thành các hợp chất đơn giản hơn chứa cacbon . Những chất này bị vùi lấp hoặc lắng sâu xuống đất trong thời gian dài, không bị phân hủy tiếp tục nữa, tạo thành than đá hoặc dầu lửa.

Cách trả lời 2 : Xác động vật chết rơi xuống đất được vi khuẩn ở trong đất biến đổi thành các vô cơ. Các chất này được cây xanh sử dụng để chế tạo thành hữu cơ nuôi sống cơ thể.

Cách trả lời 3 : Vi khuẩn là nhóm hiện diện đông đảo nhất trong sinh giới. Chúng hiện diện khắp nơi trong đất, nước, chất thải phóng xạ, suối nước nóng,... và ở dạng cộng sinh và kí sinh với các sinh vật khác.
_ Vi khuẩn đa phần là có hại nhưng ít người biết rằng:” thuốc của chúng ta là một loại kháng sinh được chế tạo từ vi khuẩn” nói một cách dễ hiểu là “ lấy vi khuẩn trị vi khuẩn” như “ lấy độc trị độc” vậy.
Không những thế, việt lên men của sữa chua, men,… là cũng nhờ có vi khuẩn tạo nên mùi, vị đó.
Cơ thể chúng ta được cấu tạo từ các tế bào rất nhỏ và gồm cả vi khuẩn.
Có vi khuẩn xấu thì cũng có vi khuẩn tốt, đa số mọi người đều cho rằng vi khuẩn là xấu và vi khuẩn tương tự như vi-rut.
Nếu giải thích ý nghĩa của 2 từ “vi khuẩn”thì “vi” có nghiã là nhỏ, khuẩn có nghĩa là cái con gì đó tên khuẩn(giống như con gà con chó…)

Câu 1. Vi khuẩn có vai trò gì trong thiên nhiên ?

Trả lời:

Cách 1 :

Xác động vật chết rơi xuống đất được vi khuẩn ở trong đất biến đổi thành các muối khoáng . Các chất này được cây xanh sử dụng để chế tạo thành hữu cơ nuôi sống cơ thể.

Xác động vật và lá, cành cây rụng xuống được vi khuẩn ở trong đất phân hủy thành mùn rồi thành muối khoáng cung cấp cho cây sử dụng để chế tạo thành chất hữu cơ nuôi sống sinh vật.

Một số vi khuẩn phân hủy không hoàn toàn các chất hữu cơ thành các hợp chất đơn giản hơn chứa cacbon . Những chất này bị vùi lấp hoặc lắng sâu xuống đất trong thời gian dài, không bị phân hủy tiếp tục nữa, tạo thành than đá hoặc dầu lửa.

Cách 2 : Xác động vật chết rơi xuống đất được vi khuẩn ở trong đất biến đổi thành các vô cơ. Các chất này được cây xanh sử dụng để chế tạo thành hữu cơ nuôi sống cơ thể.

Cách 3 : Vi khuẩn là nhóm hiện diện đông đảo nhất trong sinh giới. Chúng hiện diện khắp nơi trong đất, nước, chất thải phóng xạ, suối nước nóng,... và ở dạng cộng sinh và kí sinh với các sinh vật khác.
_ Vi khuẩn đa phần là có hại nhưng ít người biết rằng:” thuốc của chúng ta là một loại kháng sinh được chế tạo từ vi khuẩn” nói một cách dễ hiểu là “ lấy vi khuẩn trị vi khuẩn” như “ lấy độc trị độc” vậy.
Không những thế, việt lên men của sữa chua, men,… là cũng nhờ có vi khuẩn tạo nên mùi, vị đó.
Cơ thể chúng ta được cấu tạo từ các tế bào rất nhỏ và gồm cả vi khuẩn.
Có vi khuẩn xấu thì cũng có vi khuẩn tốt, đa số mọi người đều cho rằng vi khuẩn là xấu và vi khuẩn tương tự như vi-rut.
Nếu giải thích ý nghĩa của 2 từ “vi khuẩn”thì “vi” có nghiã là nhỏ, khuẩn có nghĩa là cái con gì đó tên khuẩn(giống như con gà con chó…)

Trả lời:

- Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau: hình que, hình cầu. hình phẩy, hình xoắn...

- Vi khuẩn có cấu tạo đơn giản gồm những cơ thể đơn bào, riêng lẻ hoặc có khi xếp thành từng đám, từng chuỗi. Tế bào có vách bao bọc bên ngoài , bên trong là chất tế bào, chưa có nhân hoàn chỉnh.

Đề bài

Vi khuẩn có những hình dạng nào ? Cấu tạo của chúng ra sao ?

Lời giải chi tiết

- Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau: hình que, hình cầu. hình phẩy, hình xoắn...

- Vi khuẩn có cấu tạo đơn giản gồm những cơ thể đơn bào, riêng lẻ hoặc có khi xếp thành từng đám, từng chuỗi. Tế bào có vách bao bọc bên ngoài , bên trong là chất tế bào, chưa có nhân hoàn chỉnh.

* Trả lời:

\(-\) Nguyên nhân gì khiến cho đa dạng thực vật ở Việt Nam bị giảm sút là:

+ Khai thác rừng quá mức

+ Ở các vùng còn đốt rừng làm nương, rẫy

+ Chưa có sự quản lí chặt chẽ của các chính quyền

+ Còn tồn tại nhiều lâm tặc

+ Ý thức của người dân chưa tốt

+ Do thiên tai, cháy rừng

→ Đa dạng thực vật ở Việt Nam bị giảm sút.

Trả lời:

Do con người khai thác loài cây có giá trị kinh tế một cách quá mức , cùng với sự khai thác tràn lan và bừa bãi các khu rừng để phục vụ nhu cầu trước mắt→ môi trường sống của các loài cây bị thu hẹp lại hoặc bị mất đi →nhiều loài cây bị giảm đáng kể về số lượng trở lên hiếm dần , thậm chí một số loài bị tiêu diệt

Trả lời:

Một số loại cây quý hiếm mà em biết :

- Cây làm thuốc quý hiếm : nhân sâm, tam thất,...

- Cây gỗ quý hiếm : thủy tùng, trầm hương, lát hoa , lim, sến, táu….

Đề bài

Hãy kể tên một số cây quý hiếm mà em biết.

Lời giải chi tiết

Một số loại cây quý hiếm mà em biết :

- Cây làm thuốc quý hiếm : nhân sâm, tam thất,...

- Cây gỗ quý hiếm : thủy tùng, trầm hương, lát hoa , lim, sến, táu….

- Thực vật ngoài cung cấp thức ăn chúng còn là nơi ở, nơi sinh sản cho một số loài động vật.

- VD: Chim sẻ, sóc, khỉ....

Đề bài

Quan sát H.48.2 . Những hình ảnh này cho ta biết điều gì ?Kể một vài ví dụ khác về động vật trong thiên nhiên lấy cây làm nhà mà em biết.

Lời giải chi tiết

- Thực vật ngoài cung cấp thức ăn chúng còn là nơi ở, nơi sinh sản cho một số loài động vật.

- VD: Chim sẻ, sóc, khỉ,chim sâu, ...

Đề bài

Hãy cho biết

- Lượng oxi mà thực vật nhả ra có ý nghĩa gì đối với các sinh vật khác (kể cả con người)

- Các chất hữu cơ mà do thực vật tạo ra có ý nghĩa gì trong tự nhiên?

- Quan sát H48.1 hãy kể thêm một số loài động vật khác cũng ăn thực vật

Lời giải chi tiết

- Lượng oxi do thực vật quang hợp tạo ra cung cấp cho các hoạt động sống của con người và các sinh vật khác, cũng qua quá trình quang hợp mà thực vật cũng tổng hợp được cho mình những chất hữu cơ nuôi sống cơ thể.

- Các chất hữu cơ do thực vật tạo ra làm nguồn thức ăn cho động vật và con người.

Trả lời:

Lượng oxi do thực vật quang hợp tạo ra cung cấp cho các hoạt động sống của con người và các sinh vật khác, cũng qua quá trình quang hợp mà thực vật cũng tổng hợp được cho mình những chất hữu cơ nuôi sống cơ thể.

- Các chất hữu cơ do thực vật tạo ra làm nguồn thức ăn cho động vật và con người.

- TV cung cấp oxi cho quá trình trao đổi khí của động vật

- TV còn là nguồn thức ăn của nhiều loài động vật

- Cung cấp nơi ở và nơi sinh sản cho một số loài động vật( đặc biệt là chim)

- TV ngăn cản gió , bão , ....

Đề bài

Thực vật có vai trò gì đối với động vật ?

Lời giải chi tiết

Thực vật có vai trò quan trọng trong đời sống động vật:

Cách 1 :

+ Cung cấp thức ăn .

+ Cung cấp ôxi dùng cho quá trình hô hấp.

+ Cung cấp nơi ở và nơi sinh sản .

Cách 2 :

Chúng cung cấp thức ăn cho nhiều động vật (và bản thân những động vật này lại là thức ăn cho động vật khác hoặc cho con người), cung cấp ôxi dùng cho hô hấp, cung cấp nơi ở và nơi sinh sản cho một số động vật.

Đề bài

Tại sao ở vùng bờ biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê ?

Lời giải chi tiết

Các loài thực vật trồng ở vùng bờ biển phía ngoài đê thành rừng thường là những loài cây gỗ, chúng có hệ rễ dày đặc, lan rộng và bám sâu vào đất (đước, sú, vẹt,…). Nhờ có thân cây chắc chắn và hệ rễ phức tạp, các rừng cây này sẽ giúp ngăn cản sự phá hủy của gió bão và sóng biển, giúp bảo vệ đê biển được an toàn, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân vùng ven biển tốt hơn.

Các loài thực vật trồng ở vùng bờ biển phía ngoài đê thành rừng thường là những loài cây gỗ, chúng có hệ rễ dày đặc, lan rộng và bám sâu vào đất (đước, sú, vẹt,…). Nhờ có thân cây chắc chắn và hệ rễ phức tạp, các rừng cây này sẽ giúp ngăn cản sự phá hủy của gió bão và sóng biển, giúp bảo vệ đê biển được an toàn, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân vùng ven biển tốt hơn

Trả lời:

Không có thực vật sau khi mưa lớn → đất bị xói mòn → lấp dòng sông, suối → nước không thoát kịp, tràn xuống các vùng thấp→ lũ lụt. Những nơi không giữ được nước → hạn hán.

Đề bài

Nếu ta công nhận rằng: Sau khi có mưa lớn, đất ở đồi trọc (H47.1B) bị sói mòn, hãy cho biết điều gì xảy ra sau đó?

Lời giải chi tiết

Không có thực vật sau khi mưa lớn → đất bị xói mòn → lấp dòng sông, suối → nước không thoát kịp, tràn xuống các vùng thấp→ lũ lụt. Những nơi không giữ được nước → hạn hán.

Đất sẽ bị xói mòn. Vì ở đồi trọc không có thực vật, khi có mưa lớn đất theo dòng nước trôi đi nơi khác gây hiện tượng xói mòn.

Đề bài

Căn cứ vào thông tin trên, hãy cho biết: Điều gì sẽ xảy ra đối với đất trên đồi trọc (H47.1B) khi có mưa? Tại sao?

Lời giải chi tiết

Đất sẽ bị xói mòn. Vì ở đồi trọc không có thực vật, khi có mưa lớn đất theo dòng nước trôi đi nơi khác gây hiện tượng xói mòn.

Câu 1: Tại sao ở vùng bờ biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê?

Trồng rừng ven bờ có nhiều tác dụng :
- Chống sạt lở bờ biển.
- Chắn sóng, gió lớn khi có giông bão.
- Chống thất thoát chất dinh dưỡng ven bờ.
- Tạo thêm mảng xanh, góp phần điều hòa không khí.
- Làm gia tăng đa dạng sinh học ven bờ, là nơi trú ngụ của nhiều loài.
- Tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân nhờ nguồn lợi thủy sinh.

Câu 2: Thực vật có vai trò gì đối với nguồn nước ?

Thực vật giữ nguồn nước ngầm, làm hạn chế ngập lụt, hạn hán:

- Hệ rễ của cây hấp thụ nước và duy trì lượng nước ngầm trong đất; lượng nước này sau đó chảy vào các chỗ trũng tạo thành suối, sống... góp phần tránh được hạn hán.

- Nhờ có tác dụng giữ nước của rễ, cây xanh che chắn dòng chảy do mưaa lớn gây ra góp phần hạn chế lũ lụt trên Trái Đất.

Câu 3: Vai trò của rừng trong việc hạn chế lũ lụt, hạn hán như thế nào ?

Thực vật, đặc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rễ giữ đất. Tán cây cản bớt sức nước chảy do mưa lớn gây ra. nên có vai trò quan trọng trong việc chống xói mòn, sạt lở hạn chế lũ lụt cũng như giữ được nguồn nước ngầm, tránh hạn hán.

Câu 1. Tại sao ở vùng bờ biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê ?

Trả lời: Trồng cây để ngăn cản gió bão, chống xói lở đê.

Câu 2. Thực vật có vai trò gì đối với nguồn nước ?

Trả lời:

Thực vật giữ nguồn nước ngầm, làm hạn chế ngập lụt, hạn hán:

- Hệ rễ của cây hấp thụ nước và duy trì lượng nước ngầm trong đất; lượng nước này sau đó chảy vào các chỗ trũng tạo thành suối, sống... góp phần tránh được hạn hán.

- Nhờ có tác dụng giữ nước của rễ, cây xanh che chắn dòng chảy do mưaa lớn gây ra góp phần hạn chế lũ lụt trên Trái Đất.

Câu 3. Vai trò của rừng trong việc hạn chế lũ lụt, hạn hán như thế nào ?

Trả lời:

Thực vật, đặc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rễ giữ đất. Tán cây cản bớt sức nước chảy do mưa lớn gây ra. nên có vai trò quan trọng trong việc chống xói mòn, sạt lở hạn chế lũ lụt cũng như giữ được nguồn nước ngầm, tránh hạn hán.

Câu 1 : Nhờ quá trình quang hợp của thực vật mà lượng oxi và cacbonic trong không khí được cân bằng. Vì thế mà chúng ta không bị thiếu oxi để thở. Từ đó, ta thấy được tầm quan trọng của thực vật đối với con người mang một ý nghĩa sinh tồn to lớn nhé!

Câu 2. Thực vật có vai trò gì trong việc điều hòa khí hậu.

Trả lời: Nhờ tác dụng cản bớt ánh sáng và tốc độ gió, thực vật có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, tăng lượng mưa của khu vực.

Câu 3. Tại sao người ta lại nói rừg là ''lá phổi xanh'' của con người?

Trả lời: Con người sống không thể thiếu ôxi được. Rừng nói chung và thực vật nói riêng đều là nhân tố quan trọng giúp hoạt động hô hấp diễn ra bình thường. Vì rừng hấp thu bớt cacbonic và thải ôxi cho ta nên có thể nói rừng là một lá phổi thứ 2 của con người. Bên cạnh đó rừng còn giúp giữ đất tránh xạc lỡ đất, xây dựng vô số mạch nước ngầm, cung cấp dược liệu, thực phẩm....Tóm lại, người ta nói rừng là một lá phổi xanh của con người là hoàn toàn có cơ sở!!!

Câu 4. Vì sao cần phải tích cực trồng cây gây rừng?

Trả lời:

Cần phải tích cực trồng cây gây rừng vì:
- Rừng cây điều hòa lượng khí oxi và khí cacbonic trong không khí
- Giảm ô nhiễm môi trường
- Rừng điều hòa khí hậu, chống lũ lụt, xói mòn
- Rừng cung cấp thức ăn, nguyên vật liệu cho con người.

Câu 1 : Nhờ quá trình quang hợp của thực vật mà lượng oxi và cacbonic trong không khí được cân bằng. Vì thế mà chúng ta không bị thiếu oxi để thở. Từ đó, ta thấy được tầm quan trọng của thực vật đối với con người mang một ý nghĩa sinh tồn to lớn nhé!

Câu 2. Thực vật có vai trò gì trong việc điều hòa khí hậu.

Trả lời: Nhờ tác dụng cản bớt ánh sáng và tốc độ gió, thực vật có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, tăng lượng mưa của khu vực.

Câu 3. Tại sao người ta lại nói rừg là ''lá phổi xanh'' của con người?

Trả lời: Con người sống không thể thiếu ôxi được. Rừng nói chung và thực vật nói riêng đều là nhân tố quan trọng giúp hoạt động hô hấp diễn ra bình thường. Vì rừng hấp thu bớt cacbonic và thải ôxi cho ta nên có thể nói rừng là một lá phổi thứ 2 của con người. Bên cạnh đó rừng còn giúp giữ đất tránh xạc lỡ đất, xây dựng vô số mạch nước ngầm, cung cấp dược liệu, thực phẩm....Tóm lại, người ta nói rừng là một lá phổi xanh của con người là hoàn toàn có cơ sở!!!

Câu 4. Vì sao cần phải tích cực trồng cây gây rừng?

Trả lời:

Cần phải tích cực trồng cây gây rừng vì:
- Rừng cây điều hòa lượng khí oxi và khí cacbonic trong không khí
- Giảm ô nhiễm môi trường
- Rừng điều hòa khí hậu, chống lũ lụt, xói mòn
- Rừng cung cấp thức ăn, nguyên vật liệu cho con người.