Bài 8. Cấu tạo và tính chất của xương

a) Cấu tạo:

- Hai đầu xương là mô xương xốp, có các nan xương xếp theo kiểu vòng cung tạo ra các ô trống có chứa tủy đỏ. Bọc 2 đầu xương là lớp sụn.

- Thân xương có hình ống, cấu tạo từ ngoài vào trong có: màng xương mỏng → mô xương cứng → khoang xương

+ Khoang xương chứa tủy xương, tủy đỏ (trẻ em), tủy vàng (người trưởng thành).

b) Tính chất

- Bền chắc

- Mềm dẻo

Cấu tạo xương dài :

Cấu tạo một xương dài gồm có:

- Hai đầu xương là mô xương xốp, có các nan xương xếp theo kiểu vòng cung tạo ra các ô trống có chứa tủy đỏ. Bọc 2 đầu xương là lớp sụn.

- Thân xương có hình ống, cấu tạo từ ngoài vào trong có: màng xương mỏng → mô xương cứng → khoang xương

+ Khoang xương chứa tủy xương, tủy đỏ (trẻ em), tủy vàng (người trưởng thành).

Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt

-  Xương ngắn và xương dẹt không có cấu tạo hình ống.

- Bên ngoài là mô xương cứng, bên trong là mô xương xốp gồm nhiều nan xương và nhiều hốc nhỏ chứa đầy tủy đỏ.

Cấu tạo của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân:

+ Người có cột sống dọc (chứ không phải là thẳng) hình chữ S, cong ở 4 chỗ, làm cho trọng lực dồn hết về hai chân, nên có thể đứng thẳng.

+ Người có lồng ngực rộng ra hai bên, vì đứng thẳng thì hai tay được thả lỏng, không bị gò bó như khi di chuyển bằng tứ chi, nên nó nở rộng ra hai bên.

+ Xương đùi của người lớn, khỏe hơn xương tay, vì xương chân phải lớn khỏe để nâng đỡ trọng lượng của cả cơ thể.

+ Xương chậu lớn, vì xương chậu là nơi gắn xương đùi nên, trước khi trọng lượng ồn vào xương đùi thì xương chậu "lãnh hết " trọng lượng của cơ thể, nên xương chậu lớn.

+ Xương bàn chân hình vòm để giữ thăng bằng cho cơ thể trong trạng thái đứng thẳng người.

+ Xương gót chân phát triển và lớn cũng góp phần nâng đỡ cơ thể và giữ thăng bằng.

a,cấu tạo gồm 2 bản xương đặc, giữa là một lớp xương xốp. Thành phần hóa học chính của xương gồm 2 phần chính là chất hữu cơ và chất vô cơ (chất khoáng) liên kết chặt chẽ với nhau đảm bảo cho xương có đặc tính đàn hồi và rắn chắc. Nhờ đó xương có thể chống lại các lực cơ học tác động vào cơ thể.

b,Khi hầm xương bò, lợn... chất cốt giao bị phân hủy. Vì vậy, nước hầm xương thường sánh và ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ (không còn cốt giao) nên bở.

Thank!

_ đặc điểm :

+ cột sống cong ở 4 chỗ 

+ lồng ngực nở ra 2 bên

+ ngón cái đối diện với 4 ngón còn lại

+ xương tay có các khớp linh hoạt

+ xương chân lớn , bàn chân hình vòm

_ Để cơ phát triển cân đối cần :

+ có chế độ dinh dưỡng hợp lý

+ tắm nắng

+ rèn luyện thân thể và lao động vừa sức

đặc điểm:- lồng ngực nở rộng sang hai bên , cột sống cong ở 4 chỗ, xương chậu nở rộng , xương đùi lớn , bàn chân hình vòm , xương gót phát triển

ta cần : -tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và vừa sức

              -ăn uống đủ chất dinh dưỡng : bổ sung canxi

              -tiếp xúc vs ánh sáng mặt trời trc 9h

              -lao động và nghỉ ngơi hợp lý

              -lao động và học tập đúng tư thế

Trong thực tế muốn nấu thịt mau mềm người ta thường cho thêm trái đu đủ non vào nấu cùng thịt vì:

-trong đu đủ non có pepsin 

-pepsin là 1 enzym phân giải protein thành các polypeptid

-mà thịt cấu tạo từ protein

=> do đó nó làm phá vỡ cấu trúc thịt=> thịt nhanh chín hơn và xẽ mềm hơn .

vì trong đu đủ có pepsinôgen và HCl tạo thành enzim pepsin enzim này khi gặp đk thuận lợi(pH 2-3) thì sẽ tách protein chuỗi dài thành protein chuỗi ngắn(3-10 axit amin) vì v khi muốn nấu thịt nhanh chín thì người ta cho đu đủ vào

Tham khảo:

mo biểu bì

Cơ thể người và động vật là một hệ thống nhất, toàn vẹn, có thể chia thành nhiều mức độ tổ chức khác nhau, với mức độ lớn nhất là cơ thể rồi đến hệ thống cơ quan, cơ quan, mô, tế bào và phân tử. Trong đó, tế bào là đơn vị sống cơ bản về cấu tạo và chức năng của mọi cơ thể sống. Tuy nhiên, cơ thể đa bào hiếm khi chỉ có một tế bào đơn độc thực hiện một chức năng nào đó, mà thường là một tập hợp tế bào (cùng chất gian bào) cùng nhau thực hiện, đó chính là mô.

- Cốt giao: làm cho xương có tính mềm dẻo

- Muối khoáng: Làm cho xương bền chắc.

Xương to ra là do sự phân chia tế bào ở màng xương

Xương dài ra là do sự phân chia tế bào ở lớp sụn tăng trưởng.

Xương to ra là do sự phân chia tế bào ở màng xương

Xương dài ra là do sự phân chia tế bào ở lớp sụn tăng trưởng.

- Đàn hồi : vì xương có cốt giao

- Rắn chắc : Vì xương có muối Canxi

Xương còn có một đặc tính khác, đó là tính đàn hồi cao. Khi đầu của một người bị đập mạnh, chỗ bị va chạm đó bị biến dạng trong chốc lát, sau đó không lâu lại hồi phục lại như cũ. Tính đàn hồi của xương giống hệt như sợi dây cung.

Xương còn cứng hơn cả kim cương, điều kỳ diệu này chính là do cấu tạo xương. Còn tính đàn hồi kỳ diệu của xương nằm trong thành phần xương.

Các nhà khoa học phân tích, thành phần hoá học của xương bao gồm 2 loại: chất hữu cơ và chất vô cơ. Chất hữu cơ chủ yếu là nhựa xương, nó là một loại protêin, khiến cho xương có tính đàn hồi. Trong chất vô cơ chủ yếu là muối calci (phosphat calci, carbonat calci ) khiến cho xương cứng chắc. Thí nghiệm nhỏ dưới đây sẽ chứng minh cho ta thấy rõ điều đó.

Lấy đoạn xương sườn heo hay dê, sau khi cân đem ngâm trong dung dịch acid chlorhydric 10%, khoảng 1-2 tiếng đồng hồ sau lấy ra dùng nước rửa sạch, lau khô, đem cân lại sẽ phát hiện ra lúc này trọng lượng của khúc xương đã giảm khoảng 2/3. khúc xương trở nên mềm dai, không chỉ có thể uốn cong mà có thậm chí có thể thắt nơ được. Điều này chứng minh rằng khi xương đã mất muối calci vô cơ, còn lại là chất hữu cơ. Chất hữu cơ là nguyên nhân tạo nên tính đàn hồi của xương.

Ta lại lấy một khúc xương heo hay dê, sau khi cân trọng đặt lên, vỉ sắt đem nướng, nướng cho đến khi xương thành tro thì thôi. Đem tro này đi cân lại, trọng đã giảm 1/3. lúc này dùng nhíp gắp xương lên, tuy vẫn rất “bướng”nhưng lại rất dể vỡ, đụng nhẹ là vụn thành tro bụi, không còn một chút dẻo dai. Điều này cho thấy, xương đã mất đi thành phần chất hữu cơ, còn lại là chất hữu cơ.

Hai kết quả thí nghiệm trên đã chứng minh được thành phần hoá học của xương và tỉ lệ các thành phần của xương với nhau (chất hữu cơ chiếm khoảng 1/3, chất vô cơ chiếm 2/3), hơn nữa còn cho thấy rõ xương vừa rắn chắc vừa giàu tính đàn hồi.

Tỉ lệ các chất hữu cơ và vô cơ trong xương sẽ thay đổi theo tuổi tác. ở tuổi thanh thiếu niên, thành phần chất hữu cơ trong xương cao hơn (hơn 1/3), tính đàn hồi cao, ít khi bị gãy xương cho nên các vận động viên và các diễn viên xiếc phần lớn được rèn luyện ngay từ tuổi nhi đồng. Bởi ở tuổi nhi đồng, tính đàn hồi của xương lớn lại dể thay đổi hình dạng, vì thế thanh thiếu niên nhất định phải tập cho tư thế đứng, ngồi, đi lại cho đẹp, để phòng xương bị biến hình cong lệch.ví dụ như lưng bị khòm là do xương sống bị vẹo sang một bên … v.v..

-Vì xương hình ống có tác dụng tăng khả năng chịu lực

-Nan xương xếp vòng cung phân tán lực xương,tăng khả năng chịu lực