Bài 28. Tiêu hóa ở ruột non

Lông ruột

BĐ ở ruột non	Các hđ tham gia	Tác dụng
BĐ lý học	- Sự tiết dịch mật , dịch tuỵ , dịch ruột .	- Để hoà loãng thức ăn vs dịch tiêu hoá .
	- Sự co bóp của các cơ thành ruột non .	- - Nhào trộn thức ăn giúp thấm đều dịch tiêu hoá , tạo lực đẩy thức ăn xuống các đoạn tiếp theo .
	- Muối mật (dịch mật ) tách khối lipit tạo nhũ tiêu hoá .	- Tách khối lipit thành giọt nhỏ , biệt lập , tạo nhũ tương hoá .
BĐ hoá học	- Tinh bột , protein , lipit , chịu sự tác động của enzim .	- Tinh bột --enzim--> đường đôi --enzim--> đường đơn . - Protein -- enzim--> peptit --enzim--> axit amin . - Lipit --dịchmật--> các giọt lipit nhỏ --enzim--> axit béo & glixerin .

 

1.Với khẩu phần bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hoá có hiệu quả thì các thành phần chất dinh dưỡng sau tiêu hoá ở ruột non là: đường đơn,các axit amin,axit béo và glixerin,các vitamin,các muối khoáng

 

 

2.Với khẩu phần thức ăn đầy đủ các chất sau khi tiêu hoá ở dạ dày thì còn những loại thức ăn cần được tiêu hoá tiếp ở ruột là: gluxit,protein và lipit

Thành ruột non

Đường kính của ruột non chỉ 3,5 đến 4 cm, rất nhỏ so với dạ dày nhưng nhờ chiều dài bù lại (2,8 – 3m) nên dung tích chứa của nó gấp 2- 3 lần dạ dày. Lớp niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với các lông ruột và lông ruột cực nhỏ làm tăng diện tích bề mặt trong của nó.(600 lần)
- Ruột non rất dài( Tới 2,8- 3m ở người trưởng thành) dài nhất trong các cơ quan của ống tiêu hoá làm cho tổng diện tích bề mặt bên trong ruột đạt tới 400- 500m²
- Mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột.

- Cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thu :

+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp

+ Có nhiều lông ruột và lông cực nhỏ

+ Ruột non dài 2,8 - 3 m ( ở người trưởng thành )

+ Mạng lưới mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc.

- Để quá trình tiêu hoá hiệu quả, ta cần ăn uống đúng cách:

+ Ăn chậm nhai kỹ: Giúp thức ăn được nghiền nhỏ hơn, dễ thấm dịch tiêu hoá hơn.

+ Ăn đúng giờ, đúng bữa: thì sự tiết dịch tiêu hoá sẽ hiệu quả hơn, số lượng và chất dịch tiêu hoá cao.

+ Ăn hợp khẩu vị, ăn trong bầu không khí vui vẻ: Giúp sự tiết dịch cao.

+ Sau khi ăn cần nghỉ ngơi: Giúp cho sự tiết dich tiêu hoá cũng như hoạt động co bóp của dạ dày và ruột tập trung hơn

Đường kính của ruột non chỉ 3,5 đến 4 cm, rất nhỏ so với dạ dày nhưng nhờ chiều dài bù lại (2,8 – 3m) nên dung tích chứa của nó gấp 2- 3 lần dạ dày. Lớp niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với các lông ruột và lông ruột cực nhỏ làm tăng diện tích bề mặt trong của nó.(600 lần)
- Ruột non rất dài( Tới 2,8- 3m ở người trưởng thành) dài nhất trong các cơ quan của ống tiêu hoá làm cho tổng diện tích bề mặt bên trong ruột đạt tới 400- 500m²
- Mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột.

==>>> Cần hình thành các thòi quen ăn uống hợp vệ sinh , ăn khẩu phần ăn hợp lý , ăn uống đúng cách và vệ sinh răng miệng sau khi ăn đễ bảo vệ hệ tiêu hoá tránh các tác nhân có hại và hoạt động tiêu hoá có hiệu quả

Giống nhau :có cấu tạo 4 lớp
Khác : Thàmh mỏng hơn và lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ vòng

- Giống: Đều có cấu tạo 4 lớp:
+ Lớp màng
+ Lớp cơ
+ Lớp dưới niêm mạc
+ Lớp niêm mạc
- Khác: Ruột non có thành mỏng hơn gồm 2 lớp cơ:
+ Cơ dọc
+ Cơ vòng

Giống : -Đều có 4 lớp:

+Màng bọc

+Lớp cơ

+Lớp dưới niêm mạc

+Lớp niêm mạc

Khác:

-Dạ dày : lớp cơ dày và khỏe , lớp cơ gồm 3 lớp: cơ dọc , cơ vòng , cơ chéo

-Ruột non: lớp cơ mỏng , lớp cơ gồm 2 lớp: cơ dọc , cơ vòng

Bạn tham khảo nhé: - Trong ống tiêu hoá thức ăn được biến đổi cả về mặt lý học và hoá học. Sự biến đổi xảy ra chủ yếu ở 3 nơi: khoang, miệng, dạ dày và ruột non Tại khoang miệng: Lý học: Thức ăn vào khoang miệng, bị răng cắt xé, nghiền nhỏ rồi tẩm với nước bọt thành một chất nhão dính, nhờ lưỡi viên lại thành viên, rồi đẩy xuống phía dưới qua động tác nuốt Hoá học: Trong nước bọt có men amilaza hoạt động trong môi trường kiềm và nhiệt độ 370C. dưới tác dụng của men amilaza một phần tinh bột chính được biến đổi thành đường manto. Nước bọt được bài tiết theo cơ chế phản xạ Trẻ dưới 3 tháng tuyến nước bọt chưa phát triển, do đó khả năng tiêu hoá tinh bột còn rất hạn chế

cc

Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa là :

- Hấp thụ thêm phần nước cần thiết cho cơ thể
- Thải phân ra môi trường ngoài.

Vai trò chủ yếu của ruột già là hấp thụ nước và thải phân.

Vai trò chủ yếu của ruột già là hấp thụ nước và thải phân

Đặc điểm của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng :

- Ruột non là cơ quan dài nhất trong ống tiêu hóa (dài khoảng 2,8 - 3m)

- Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp , trong đó có nhiều lông ruột mỗi lông ruột cực nhỏ → đã làm tăng diện tích tiếp xúc với thức ăn lên nhiều lần .

- Trong lông ruột có hệ thống mạng lưới mao mạch máu và mạch bạch huyết dầy đặc tạo điều kiện cho sự hấp thụ và vận chuyển các chất dinh dưỡng nhanh chóng .

- Màng ruột là màng thấm có tính chọn lọc chỉ hấp thụ vào máu những chất cần thiết cho cơ thể , kể cả khi nồng độ các chất đó thấp hơn nồng độ có trong máu và không cho những chất độc vào máu kể cả khi nó có nồng độ cao hơn trong máu .

Những đặc điểm cấu tạo của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vaitrò hấp thụ các chất dinh dưỡng là :
- Lớp niêm mạc ruột non có các nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho diện tích bề mặt bên trong của nó tăng gấp khoảng 600 lần so với diện tích mặt ngoài.
- Ruột non rất dài (tới 2,8 - 3m ở người trưởng thành), dài nhất trong các cơ quan của ống tiêu hóa.
- Mạng mao mạch máu và mạng bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột.

Những đặc điểm cấu tạo của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng là :
- Lớp niêm mạc ruột non có các nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho diện tích bề mặt bên trong của nó tăng gấp khoảng 600 lần so với diện tích mặt ngoài.
- Ruột non rất dài (tới 2,8 - 3m ở người trưởng thành), dài nhất trong các cơ quan của ống tiêu hóa.
- Mạng mao mạch máu và mạng bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột.

 

Bạn tham khảo nhé:

- Ruột non là nơi xảy ra quá trình biến đổi hóa học của thức ăn mạnh và triệt để nhất:

Sự biến đổi thức ăn ở ruột non chủ yếu là tiêu hóa hóa học nhờ sự tham gia của các en zim có trong dịch vị tụy, dịch ruột và sự hổ trợ của dịch mật. Với đầy đủ các loại en zim tất cả các loại chất trong thức ăn đều được biến đổi thành sản phẩm đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

a. Men của dịch tụy

- Aminlaza biến đổi tinh bột thành mantôzơ.

- Tripsin biến đổi Prôtêin thành axitamin.

- Lipaza biến lipit thành axít béo và glyxêrin.

b. Men của dịch ruột

- Amilaza

- Mantaza biến mantôzơ thành Glucôzơ

- Sactaza biến Saccarôzơ thành Glucôzơ.

- Lactaza biến Lactôzơ thành Glucôzơ.

c. Dịch mật

Không chứa enzim tiêu hóa nhưng chứa muối mật có tác dụng nhủ tương hóa lipip tạo điều kiện cho sự tiêu hóa lipip