Bài 19. Môi trường hoang mạc

Cây xương rồng, lạc đà là số ít trong những sinh vật có thể chịu được ở môi trường hoang mạc. Cây xương rồng do có lá biến đổi thành gai nên gần như tiêu giảm sự bay hơi nước, lạc đà có cục bướu trên lưng, có tác dụng khi không có nước hay thức ăn, nó sẽ tự tiết ra để lấy chất dinh dưỡng.

1/Đặc điểm của môi trường hoang mạc :

a/Diện tích : Chiếm diện tích rộng lớn ở Châu Á ; Châu Phi ; Châu Mĩ và Ô-Xtray-li-a

b/Vị trí : Nằm dọc theo 2 đường chí tuyến

c/Khái Niệm : -Có tính chất vô cùng khô hạn

d/ Cảnh quan và dân cư : -Thực vật thiếu nước nên cằn cỏi ; thưa thớt

-Động vật rất hiếm ; phần lớn là bò sát và côn trùng

-Dân cư tập trung ở các ốc đảo là nơi có mạch nước ngầm lộ sát ra mặt đất

2/Sự thích nghi của thực vật-động vật với môi trường :

-Thực vật và Động vật thích nghi với sự khô hạn bằng cách hạn chế sự thoát hơi nước

+Dữ trữ nước và chất dinh dưỡng trong cơ thể

+Lá biến thành gai để hạn chế thoát hơi nước

-Bò sát và côn trùng vùi mình trong cát hoặc các hốc đá và kiếm ăn ban đêm

- Đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc: Lượng mưa rất ít và biên độ nhiệt năm rất lớn.

- Sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà qua 2 biểu đồ :     + Hoang mạc đới nóng: biên độ nhiệt năm cao, mùa hạ rất nóng (khoảng trên 36°C) nhưng mùa đông ấm áp (khoảng trên 10°C).     + Hoang mạc đới ôn hoà: biên độ nhiệt năm rất cao, mùa hạ không quá nóng (khoảng 20°C), mùa đông rất lạnh (xuống tới - 24°C).

-sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc của đới nóng và đới ôn hòa

+ hoang mạc ở đới nóng: biên độ nhiệt trong năm cao, có mùa đông ấm áp, mùa hạ nóng

+ hoang mạc ở đới ôn hòa biên: biên độ nhiệt trong năm rất cao , mùa hạ ko quá nóng mùa đông rất lạnh

- Đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc: Lượng mưa rất ít và biên độ nhiệt năm rất lớn.

- Sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà qua 2 biểu đồ :     + Hoang mạc đới nóng: biên độ nhiệt năm cao, mùa hạ rất nóng (khoảng trên 36°C) nhưng mùa đông ấm áp (khoảng trên 10°C).     + Hoang mạc đới ôn hoà: biên độ nhiệt năm rất cao, mùa hạ không quá nóng (khoảng 20°C), mùa đông rất lạnh (xuống tới - 24°C).

+ Đường biểu diễn nhiệt độ trung bình của các tháng trong năm cho thấy nhiệt độ của Xin-ga-po ở mức cao, trên 25°C, quanh năm nóng, nhiệt độ trung bình năm từ 25 - 28°C.

+ Lượng mưa trung bình năm từ 1.500 mm - 2.500 mm.

+ Lượng mưa tháng thấp nhất là 170 mm.

+ Lượng mưa tháng cao nhất là 250 mm. 

→ Nắng nóng, nhiệt độ và độ ẩm cao, mưa nhiều quanh năm.

Môi trường hoang mạc:

- Thực vật:

+ Tự hạn chế sự thoát hơi nước

+ Tăng cường dự trữ và chất dinh dưỡng trong cơ thể

+ Rút ngắn chu kì sống

+ Lá biến thành gai

- Động vật

+ Vùi mình trong cát, hốc đá

+ Có khả năng chịu khổ cực

Môi trường đới lạnh:

- Thực vật

+ Chỉ phát triển vào mùa hạ ngắn ngủi

+ Cây cối còi cọc, mọc xen lẫn rêu và địa y

- Động vật

+ Có lớp mỡ dày, lông dày hoặc không thấm nước

+ Một số khác ngủ đông hay di cư để tránh rét

+ Sống đông đúc thành đàn để sưởi ấm cho nhau

Tốc độ là độ nhanh chậm của chuyển động, là độ lớn vô hướng của vận tốc.

Hoang mạc hóa là quá trình và hiện tượng đất trở thành khô cằn, cây cỏ tự nhiên ko mọc lại đc, cây trồng ko trồng lại đc

1,*HOANG MẠC:

Đặc điểm của môi trường hoang mạc:

– Vị trí: Phần lớn các hoang mạc nằm dọc theo 2 chí tuyến hoặc giữa đại lục Á- Âu.

– Khí hậu: Khô hạn, khắc nghiệt, động thực vật nghèo nàn.

– Nguyên nhân: Nằm ở nơi có áp cao thống trị, hoặc ở sâu trong nội địa,…

– Hoang mạc đới nóng: Biên độ nhiệt trong năm cao, có mùa đông ấm, mùa hạ rất nóng.

– Hoang mạc đới ôn hòa: Biên độ nhiệt trong năm rất cao, mùa hạ không quá nóng, mùa đông rất lạnh.

*VÙNG NÚI:

Đặc điểm của môi trường vùng núi:

– Khí hậu và thực vật vùng núi thay đổi theo độ cao và hướng sườn.

– Sự phân tầng thực vật thành các đai cao ở vùng núi cũng gần giống như ở vùng vĩ độ thấp lên vùng vĩ độ cao.

– Môi trường vùng núi đang bị tác động mạnh gây suy giảm đa dạng sinh học. *ĐỚI LẠNH:

Đặc điểm của môi trường đới lạnh:

+ Vị trí: Trải dài từ 2 vòng cực và 2 cực.

+ Đặc điểm khí hậu:

– Vô cùng lạnh lẽo (khắc nghiệt)

– Nhiệt độ TB < – 10oC, có nơi – 50oC, mùa hạ ngắn (2-3 tháng) nhiệt độ không quá 10oC, biên độ nhiệt lớn

– Lượng mưa ít, trung bình khoảng 200mm/năm.

Các hoang mạc lại phân bố nhiều ở dọc hai đường chí tuyến

Hoang mạc chủ yếu nằm dọc theo 2 hướng chí tuyến và giữa lục địa Á-Âu.