Bài 15. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ Cách mạng (1917 - 1921)

Tình hình nước Nga dưới chế độ Nga Hoàng : 

- Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nga chưa tiến hành cách mạng tư sản nhưng đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Kinh tế công thương nghiệp phát triển cùng với sự xuất hiện của các công ty độc quyền. Nền công nghiệp mở rộng với quy mô ngày càng lớn làm cho đội ngũ công nhân ngày càng đông đảo.

- Về chính trị, nước Nga hầu như duy trị nguyên vẹn bộ máy cai trị của nền quân chủ phong kiến chuyên chế. Nga hoàng bóp nghẹt mọi quyền tự do dân chủ. Đời sống của công nhân và nhân dân lao động hết sức cơ cực.

- Nga thất bại trong cuộc chiến tranh Nga – Nhật (1904 – 1905) làm cho mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt.

Nhiệm vụ cách mạng tháng 10 Nga đặt ra : 

 - Phải tìm một con đường cách mạng mới với một giai cấp có đủ tư cách đại biểu cho quyền lợi của dân tộc, của nhân dân, có đủ uy tín và năng lực lãnh đạo để đưa cách mạng dân tộc, dân chủ đi tới thành công.

Cách mạng Tháng Mười nổ ra vào ngày 24 tháng 10 năm 1917 (theo lịch Julius), do Vladimir Ilyich Lenin và Ðảng Bolshevik lãnh đạo. Cách mạng Tháng Mười thành công vào ngày 7 tháng 11 năm 1917 (theo lịch Gregory) hay ngày 25 tháng 10 năm 1917 (theo lịch Julius).

Cách mạng thàng Mười Nga do các thành viên của đảng Bolshevik lãnh đạo

* Nguyên nhân

- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song. Hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.

- Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã xác định cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).

- Đầu tháng 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin đã về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.

* Diễn biến

- Tháng 4/1917: Lê-nin đã thông qua Đảng Bôn-sê-vích bản Luận cương tháng 4 chỉ ra mục tiêu đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.

- Đêm 24/10/1917: bắt đầu khởi nghĩa.

- Đêm 25/10:  tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.

=> Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợi.

* Kết quả

 - Ngày 3/11/1918: chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.

* Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa

* Ý nghĩa: 

- Đối với nước Nga: 

+ Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.

+ Đưa công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ nghĩa xã hội.

- Đối với thế giới: Làm thay đổi cục diện thế giới. Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.

* Diễn biến :

- Ngày 7/10/1917 : Lê-nin trực tiếp về nước lãnh đạo cách mạng.

- Đêm 24/10 ( 6/11 ) : Khởi nghĩa giành thắng lợi ở Pê-tơ-rô-grát bao vây Cung điện Mùa Đông.

- Đêm 25/10 ( 7/11 ) : tấn công Cung điện Mùa Đông ➡️ Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ.

- Năm 1918 : thắng lợi ở Mát-xcơ-va và cả nước.

* Ý nghĩa lịch sử :

a, Trong nước :

- Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đập tan ách thống trị của phong kiến , tư sản và đế quốc Nga , đưa giai cấp công nhân , nhân dân lao động lên nắm chính quyền.

- Thành lập 1 nhà nước kiểu mới- nhà nước vô sản.

- Mở ra 1 kỷ nguyên mới trong lịch sử nước Nga lần đầu tiên trong lịch sử giai cấp công nhân , nhân dân lao động lên nắm chính quyền , làm chủ vận mệnh dân tộc .

b, Quốc tế .

-Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga chọc thủng mắt xích quan trọng trong hệ thống các nước tư bản . Chủ nghĩa tư bản không còn là hệ thống duy nhất , thế giới hình thành 2 lực lượng xã hội đối lập nhau : tư bản chủ nghĩa >< xã hội chủ nghĩa .

- Cổ vũ cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân , nhân dân lao động trên thế giới .

- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý cho các nước trong cuộc đấu tranh chống lại chủ nghĩ thực dân .

- Mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử nhân loại thời kỳ lịch sử hiện đại.