Bài 46. Quần thể sinh vật

Hướng dẫn giải

Lợi thế của các cá thể sinh vật khi sống cùng nhau so với sống đơn là là các cá thể sống cùng nhau có thể hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động sống như tìm kiếm thức ăn, chống kẻ thù, sinh sản,… Nhờ đó, chúng có khả năng sống sót và sinh sản tốt hơn.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

a) Những dấu hiệu để nhận biết một nhóm cá thể là quần thể sinh vật:

- Cùng loài.

- Cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm nhất định.

- Có khả năng sinh sản tạo nên những thế hệ mới.

b) Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, sinh sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm nhất định; trong đó, các cá thể trong quần thể có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Một số ví dụ về quần thể sinh vật tại địa phương:

- Quần thể cá mè cùng chung sống trong một ao nuôi.

- Quần thể chuột đồng sống trên cùng một cánh đồng lúa.

- Quần thể ngô trong một ruộng ngô.

- Quần thể ốc bươu vàng trong ruộng lúa.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Sơ đồ thể hiện sự ảnh hưởng của các yếu tố đến kích thước quần thể:

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Vì nếu làm như vậy, kích thước của quần thể sẽ quá lớn, vượt quá nguồn sống (nơi ở, nguồn thức ăn,…) của môi trường, dẫn đến các cá thể trong quần thể cạnh tranh lẫn nhau, ảnh hưởng tới sự tồn tại và phát triển của cá thể trong quần thể. Kết quả dẫn đến năng suất cây trồng và vật nuôi giảm.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Tỉ lệ giới tính của quần thể là đặc trưng quan trọng phản ánh tiềm năng sinh sản của quần thể, từ đó ảnh hưởng đến sự biếm động kích thước quần thể.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

a) Sai. Tỉ lệ giới tính có thể không cố định và thay đổi theo thời gian do tỉ lệ giới tính phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loài, điều kiện môi trường, thời gian,… Ví dụ: Vào mùa sinh sản, thằn lằn và rắn có số lượng cá thể cái cao hơn số lượng cá thể đực nhưng sau mùa sinh sản, số lượng cá thể đực và cá thể cái gần bằng nhau.

b) Sai. Vì tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực và số lượng cá thể cái trong quần thể.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Trạng thái	Quần thể	Giải thích
Đang phát triển	A	Do tháp này có số lượng cá thể ở nhóm tuổi trước sinh sản cao → quần thể có xu hướng tăng trưởng kích thước quần thể.
Ổn định	B	Do tháp này có số lượng cá thể ở nhóm tuổi trước sinh sản và sinh sản bằng nhau → quần thể có xu hướng giữ ổn định kích thước quần thể.
Suy thoái	C	Do tháp này có số lượng cá thể ở nhóm tuổi trước sinh sản ít hơn nhóm tuổi sinh sản và sau sinh sản → quần thể có xu hướng giảm kích thước quần thể.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Ý nghĩa của việc nghiên cứu nhóm tuổi của quần thể trong việc khai thác thủy sản: Nghiên cứu nhóm tuổi giúp xác định được trạng thái phát triển của quần thể. Từ đó, việc nghiên cứu nhóm tuổi của quần thể giúp đưa ra chiến lược bảo vệ và khai thác thủy sản hợp lý, tránh việc khai thác chưa hết tiềm năng cho phép hoặc khai thác quá mức dẫn đến quần thể bị suy kiệt.

- Ví dụ: Khi đánh bắt cá, nếu nhiều mẻ lưới đều có tỉ lệ cá lớn chiếm ưu thế, cá bé rất ít thì ta hiểu rằng nghề cá chưa khai thác hết tiềm tăng cho phép. Ngược lại, nếu mẻ lưới chủ yếu chỉ có cá con, cá lớn rất ít thì có nghĩa nghề cá đã rơi vào tình trạng khai thác quá mức.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Kiểu phân bố	Đặc điểm	Ví dụ
Phân bố theo nhóm	Là kiểu phân bố phổ biến nhất. Thường gặp khi điều kiện sống phân bố không đồng đều.	Nhóm cây bụi mọc hoang dại, đàn trâu rừng,…
Phân bố đồng đều	Thường gặp khi điều kiện sống phân bố đồng đều và có sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể.	Cây thông trong rừng thông, chim hải âu làm tổ,…
Phân bố ngẫu nhiên	Đây là dạng trung gian của hai dạng trên. Thường gặp khi điều kiện sống phân bố đồng đều và không có sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể.	Các loài cây gỗ sống trong rừng mưa nhiệt đới, các loài sâu sống trên tán cây, các loài sò sống trong phù sa vừng triều,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)