Bài 45. Môi trường và các nhân tố sinh thái

Hướng dẫn giải

Mình nghĩ là nếu không trồng cây đúng mùa vụ, cây sẽ khó ra trái, ảnh hưởng đến quá trình phát triển và sinh trưởng của cây.

(Trả lời bởi Tran Phuc Giang Thi)

Hướng dẫn giải

a)

- Các yếu tố tự nhiên có ở nơi sinh sống của sinh vật: Không khí, gió, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nước, đất, các sinh vật khác (cây gỗ, cỏ, gấu, cò, cá, giun đất, vi sinh vật,…).

- Vai trò của các yếu tố này: Các yếu tố này đều có sự ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của các sinh vật.

b) Khái niệm môi trường sống: Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Các yếu tố môi trường có ở nơi sinh sống của em: Nhiệt độ, độ ẩm, không khí, ánh sáng, cây cối, động vật, con người,…

- Các yếu tố vô sinh như nhiệt độ, độ ẩm, không khí ảnh hưởng đến các hoạt động sống của em (như hô hấp, bài tiết,…), các yếu tố hữu sinh như thực vật, động vật, con người tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến các hoạt động sống của em thông qua các mối quan hệ cùng loài hoặc khác loài (như mối quan hệ giữa người với người,…).

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Chú thích	Loại môi trường
a	Môi trường trong đất
b	Môi trường trên cạn
c	Môi trường dưới nước
d	Môi trường sinh vật
e	Môi trường sinh vật

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Một số loài sinh vật có thể sống ở hai loại môi trường khác nhau:

- Ếch, hà mã, chim cánh cụt, cá sấu,… vừa sống ở môi trường nước và môi trường cạn.

- Chuột chũi, bọ cạp, ve sầu, dế mèn,… vừa sống ở môi trường trong đất và môi trường trên cạn.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nhân tố vô sinh	Nhân tố hữu sinh
Không khí, gió, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nước, đất,…	Cây gỗ, cỏ, gấu, cò, cá, giun đất, sâu, thỏ, nai, cáo, rắn, vi sinh vật,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nhân tố	Ảnh hưởng	Ví dụ
Ánh sáng	Ánh sáng là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho các loài sinh vật, điều khiển nhịp sinh học của sinh vật, ảnh hưởng đến các quá trình chuyển hóa trong tế bào và hoạt động sinh lí của cơ thể.	Thực vật sống ở những nơi có ánh sáng mạnh, lá cây thường có phiến lá nhỏ, cứng, màu xanh nhạt, lá mọc xiên.
Nhiệt độ	Nhiệt độ ảnh hưởng đến sự phân bố, hình thái, quá trình trao đổi chất của sinh vật. Hầu hết các loài sinh vật có thể tồn tại trong khoảng nhiệt độ từ 0 – 50oC, nếu nhiệt độ môi trường nằm ngoài giới hạn này thì quá trình trao đổi chất trong cơ thể sinh vật sẽ bị ngừng trệ và sinh vật sẽ chết.	Cây sống ở vùng nhiệt đới, trên bề mặt lá có tầng cutin dày nhằm hạn chế thoát hơi nước khi nhiệt độ không khí cao.
Nước	Nước là thành phần chủ yếu của tế bào, là môi trường và nguyên liệu của các phản ứng sinh hóa trong tế bào, là nơi sinh sống của nhiều loài sinh vật, tham gia điều hòa nhiệt độ môi trường và cơ thể. Do đó, nước ảnh hưởng trực tiếp đến sự phân bố và có vai trò rất quan trọng trong đời sống của các loài sinh vật.	Nếu thiếu nước, các quá trình sống trong cơ thể sinh vật sẽ bị rối loạn, thậm chí là chết.
Độ ẩm	Độ ẩm không khí ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, quyết định sự phân bố của các loài sinh vật. Bên cạnh đó, độ ẩm còn ảnh hưởng đến các hoạt động sinh lí của cơ thể (thoát hơi nước,…); qua đó, tác động đến sự sinh trưởng, phát triển và sinh sản của sinh vật.	Độ ẩm cao giúp hệ rễ sinh trưởng tốt và tăng diện tích tiếp xúc với đất làm cho quá trình hút nước và chất khoáng được tăng cường.
Nhân tố sinh thái hữu sinh	Tạo nên các mối quan hệ hỗ trợ, đối kháng giữa các cá thể cùng loài hoặc giữa các loài sinh vật với nhau, đảm bảo sự tồn tại của sinh vật và cân bằng tự nhiên.	Các con ngựa vằn sống thành đàn có thể hỗ trợ lẫn nhau, bảo vệ các con già yếu và các con non khỏi bị kẻ thù tấn công.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Vì ếch chủ yếu hô hấp qua da. Da ếch cần độ ẩm để thực hiện khuyếch tán không khí dễ dàng, nếu môi trường không đủ ẩm, da ếch bị khô, ếch không thực hiện được quá trình trao đổi khí sẽ chết.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của sinh vật đối với một số nhân tố sinh thái nhất định. Nếu nằm ngoài khoảng giới hạn này thì sinh vật sẽ yếu dần và chết.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nhận xét: Cá rô phi ở Việt Nam tồn tại được trong khoảng nhiệt độ từ 5,6^oC – 42^oC, nếu nhiệt độ dưới 5,6^oC hoặc trên 42^oC thì cá rô phi sẽ chết; cá rô phi ở Việt Nam sinh trưởng và phát triển thuận lợi ở khoảng nhiệt độ từ 20^oC – 35^oC và sinh trưởng tốt nhất ở nhiệt độ là 30^oC.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)