Nội dung:

OLM.VN, BINGCLASS.COM 1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NINH ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2019 – 2020 Môn thi: Ngữ văn Ngày thi: 2/6/2019 Thời gian làm bài: 120 phút Câu 1: (2.0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi Câu hát căng buồm cùng gió khơi. (Ngữ văn 9, Tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2017, tr.139) a. Đoạn thơ trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? b. Từ “lại” trong câu thơ thứ ba được tác giả sử dụng chủ yếu để diễn tả điều gì? c. Xác định và chỉ rõ các biện pháp tu từ trong hai câu thơ đầu. d. Khái quát nội dung đoạn thơ bằng một câu văn. Câu 2: (3.0 điểm) Ngày 18/3/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh tổ chức gặp mặt, trao bằng khen cho nhóm học sinh Ngô Anh Tài và Nguyễn Đức Hoàn (trường Trung học cơ sở Tân An, thị xã Quảng Yên) vừa đoạt giải nhất Cuộc thi Khoa học kĩ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học khu vực phía Bắc năm học 2018-2019, với đề tài “Máy làm sạch bề mặt bạt đáy ao nuôi tôm”. Đề tài đã được Bộ giáo dục và Đào tạo đánh giá cao về tính sáng tạo và khả năng ứng dụng thực tiễn. Đây chính là kết quả của quá trình miệt mài học tập, không ngừng sáng tạo và niềm đam mê khoa học cháy bỏng của các em. OLM.VN, BINGCLASS.COM 2 (Theo báo Giáo dục ngày 19/3/2019) Từ tấm gương hai học sinh trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 12 đến 15 câu trình bày suy nghĩ về vai trò của sáng tạo trong đời sống. Đoạn văn có sử dụng thành phần biệt lập tình thái (gạch chân thành phần tính thái). Câu 3: (5.0 điểm) Cảm nhận của em về nhân vật ông Sáu trong đoạn trích Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng. Qua đó, em hiểu gì về ý nghĩa của gia đình đối với mỗi con người. ĐÁP ÁN Câu 1. a. Đoạn thơ trên trích trong văn bản “Đoàn thuyền đánh cá”. Tác giả là Huy Cận. b. Từ “lại” vừa gợi sự đối lập, vừa gợi tư thế chủ động của con người và cho biết công việc ra khơi đánh cá vẫn diễn ra thường xuyên, lặp đi lặp lại. Mặc dù vậy, khí thế của những người dân lao động vẫn hăm hở, náo nức, cất lên thành khúc hát. c. Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ đầu là biện pháp so sánh, gợi lên khung cảnh thiên nhiên huy hoàng tráng lệ. “Mặt trời xuống biển như hòn lửa”. Và liền sau đó là liên tưởng độc đáo: Vũ trụ được hình dung như một ngôi nhà lớn vào đêm và màn đêm buông xuống là cánh cửa khổng lồ và những con sóng là then cài. Thiên nhiên như dọn dẹp chuẩn bị nghỉ ngơi (tắt lửa, cài them, sập cửa). Qua đó, diễn tả đoàn thuyền ra khơi đi trên biển như là đi trong ngôi nhà của mình. d. Nội dung đoạn thơ: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi lúc hoàng hôn. Câu 2. * Yêu cầu về hình thức: - Đoạn văn 12- 15 câu. - Đoạn văn có sử dụng thành phần biệt lập tình thái (gạch chân và chú thích). - Diễn đạt chính xác, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. * Yêu cầu về nội dung: OLM.VN, BINGCLASS.COM 3 Đoạn văn đảm bảo các ý cơ bản sau: - Giải thích: Đoạn văn bản đưa thông tin về việc hai em Ngô Anh Tài và Nguyễn Đức Hoàn (Trường Trung học cơ sở Tân An, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) được trao bằng khen đoạt giải Nhất cuộc thi Khoa học kĩ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học phía Bắc với sáng tạo “Máy làm sạch bề mặt bạt đáy ao nuôi tôm”. -> Đoạn thông tin đề cao vai trò của sự sáng tạo trong cuộc sống. => Sáng tạo có vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống. - Vì sao cần sáng tạo: + Sự sáng tạo đem đến những điều mới mẻ, có ích, phục vụ cho cuộc sống. + Cuộc sống không ngừng vận động, có những đòi hỏi mới nên cần phải sáng tạo để bắt kịp xu thế của thời đại. + Có sáng tạo mới có tiến bộ, cuộc sống con người mới đạt được những tầm cao mới, chinh phục vũ trụ. - Biểu hiện của sự sáng tạo: + Sáng tạo từ những điều giản dị trong cuộc sống hàng ngày, sử dụng những vật dụng xung quanh cuộc sống để làm ra những sản phẩm hữu dụng, độc đáo. + Sáng tạo những phát minh, sáng kiến để phục vụ cho cuộc sống của chính mình và cho cả cộng đồng, cho nhân loại. - Phản đề: Sự sáng tạo cần dựa trên cơ sở khoa học, không làm những điều ngược đời, để lại hậu quả xấu. - Liên hệ bản thân: Em sáng tạo như thế nào trong cuộc sống của mình? Câu 3. * Yêu cầu về hình thức: - Bài văn có đủ bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề; Thân bài triển khai vấn đề; Kết bài kết thúc vấn đề. - Diễn đạt chính xác, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. OLM.VN, BINGCLASS.COM 4 * Yêu cầu về nội dung: Bài văn đảm bảo các ý sau: 1. Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm - Nguyễn Quang Sáng là nhà văn tiêu biểu trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước. - Chiếc lược ngà được sáng tác năm 1966, khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ thời kì cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt. Trích trong tập truyện cùng tên. - Khái quát câu chuyện: Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến, mãi mới có dịp về thăm nhà. Ông hi vọng gặp lịa đứa con sau tám năm xa cách chưa một lần gặp mặt. Mấy ngày đầu, bé Thu không nhận ba do vết thẹo trên mặt ông Sáu làm ông không giống với người cha chụp chung bức hình với má mà em biết. Em đối xử với ba như với người xa lạ. Lúc nghe bà ngoại nói, bé Thu mới nhận ra cha, tình cha con trỗi dậy mãnh liệt trong em cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình cảm yêu nhớ con vào việc làm một chiếc lược ngà tặng con. Nhưng chưa kịp trao tận tay con, ông đã hi sinh trong một trận càn. Lúc ông hấp hối, ông đã nhờ đồng đội chuyển chiếc lược ngà cho con. 2. Phân tích tình cảm ông Sáu dành cho bé Thu a. Khi còn ở rừng: Nhớ thương con, khao khát được gặp con, sống trong tình yêu con. b. Khi gặp con ở bến xuồng: - Trở về sau tám năm xa cách, không thể chờ thuyền cập bến mà nhón chân nhảy thót lên bờ, xua xuồng tạt ra. Rồi ông bước vội những bước dài, kêu to tên con, khom người dang tay đón. - Khi gặp con, vết thẹo dài trên má đỏ ửng, giần giật, giọng lắp bắp, run run: “Ba đây con”. Nỗi nhớ khiến ông không kiềm nổi sự vội vàng. - Khi con không nhận ra, bỏ chạy “anh đứng sững lại đó, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy.” Đó là tâm trạng đau khổ, hụt hẫng, thất vọng. c. Trong ba ngày nghỉ phép ở nhà: - Ông chẳng dám đi đâu xa, tìm cách gần gũi con để hi vọng được nghe tiếng gọi ba. - Mọi sự cố gắng của ông từ việc giả ngờ không nghe đến việc dồn nó vào thế bí chắt nước nồi cơm sôi đều không có kết quả. OLM.VN, BINGCLASS.COM 5 - Trong bữa ăn do nôn nóng, thiếu bình tĩnh, ông đã đánh con. Ông không trách cứ mà chỉ lắc đầu cam chịu, vì tình cảm không dễ gì gượng ép. - Lúc chia tay, sợ con lại bỏ chạy “anh chỉ đứng nhìn nó, anh nhìn với đôi mắt trìu mến xen lẫn buồn rầu.” - Khi con nhận ra ba, gọi ba ông đã xúc động đến phát khóc “rút khăn lau nước mắt”. Đó là giọt nước mắt hạnh phúc của người cha. d. Khi trở về khu căn cứ: - Ông day dứt ân hận mãi vì nóng giận đánh con. - Lời dặn ngây thơ của con ngày chia tay luôn vang lên trong tâm trí đã thôi thúc ông cố công làm ra chiếc lược ngà. - Khi kiếm được khúc ngà, ông “hớn hở như một đứa trẻ tìm được quà”, rồi ông dành hết tâm trí, công sức vào việc làm ra cây lược “Anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc” và khắc lên đó dòng “Yêu nhớ tặng Thu – con của ba.” - Chiếc lược phần nào gỡ rối được tâm trạng của người cha. Nhớ con, ông cây lược ra mài lên tóc cho thêm bóng thêm mượt. - Lòng yêu con đã biến người chiến sĩ trở thành một nghệ nhân, sáng tạo ra một tác phẩm duy nhất, kết tinh tình phụ tử mộc mạc mà kì diệu. - Nhưng rồi chưa kịp trao cho con, ông đã hi sinh trong một trận càn của giặc. Lúc hấp hối, ông trao cây lược cho người đồng đội, nhờ trao tận tay cho con ông mới nhắm mắt. => Cử chỉ ấy cho ta hiểu tình cha con thắm thiết và mãnh liệt của ông Sáu. Đó là ước nguyện cuối cùng của tình phụ tử. 3. Ý nghĩa của gia đình đối với mỗi con người - Gia đình là cội nguồn yêu thương, nuôi dưỡng con người. - Gia đình là động lực tạo nên sức mạnh để con người vượt lên những gian lao, thử thách, thậm chí là hi sinh cả tính mạng. - Tình cảm gia đình là thiêng liêng, bất diệt, không thể thay thế.