Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta:
(*) Nguyên nhân bên trong Liên Xô:
- Khủng hoảng kinh tế:
+ Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung của Liên Xô ngày càng trì trệ, kém hiệu quả.
+ Chi phí cho chạy đua vũ trang quá cao, gây áp lực lớn lên nền kinh tế.
- Khủng hoảng chính trị:
+ Hệ thống chính trị độc đảng, thiếu dân chủ dẫn đến sự bất mãn trong xã hội.
+ Chính sách cải cách Perestroika và Glasnost của Gorbachev làm suy yếu hệ thống xã hội chủ nghĩa.
- Sự tan rã của khối Vac-sa-va:
+ Các nước Đông Âu muốn thoát khỏi ảnh hưởng của Liên Xô và hướng tới tự do, dân chủ.
+ Liên Xô không thể can thiệp vào nội bộ các nước Đông Âu do chính sách Perestroika và Glasnost.
(*) Nguyên nhân bên ngoài Liên Xô:
- Vai trò của Mỹ:
+ Mỹ tăng cường sức mạnh kinh tế và quân sự, gây áp lực lên Liên Xô.
+ Mỹ hỗ trợ các phong trào dân chủ và tự do ở Đông Âu.
- Sự kết thúc Chiến tranh Lạnh:
+ Căng thẳng giữa Mỹ và Liên Xô giảm bớt.
+ Hai bên đi đến thỏa thuận cắt giảm vũ trang hạt nhân.
- Sự trỗi dậy của các cường quốc mới: Nhật Bản, Đức, Trung Quốc vươn lên thành những cường quốc kinh tế, tạo nên một thế giới đa cực.