a) Nguyên nhân gây mất cân bằng tự nhiên:
- Do điều kiện môi trường bất lợi, dịch bệnh, ô nhiễm,…; tác động tiêu cực của con người; sinh vật không có hoặc ít khả năng thích nghi, cạnh tranh, lẩn trốn, tìm kiếm thức ăn, di cư;… → Làm suy giảm quá mức số lượng cá thể.
- Do điều kiện môi trường thuận lợi, thức ăn dồi dào; tác động tích cực của con người; sinh vật có khả năng thích nghi, cạnh tranh, lẩn trốn, tìm kiếm thức ăn, di cư,… → Làm gia tăng quá mức số lượng cá thể.
b) Cơ chế để duy trì trạng thái cân bằng tự nhiên trong quần thể, quần xã:
- Cơ chế để duy trì trạng thái cân bằng tự nhiên trong quần thể: Số lượng cá thể của quần thể được điều chỉnh về mức ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường nhờ khả năng tự điều chỉnh mật độ của quần thể thông qua mức sinh sản, mức tử vong, mức nhập cư và mức xuất cư.
- Cơ chế để duy trì trạng thái cân bằng tự nhiên trong quần xã: Số lượng cá thể của mỗi loài trong quần xã được khống chế ở mức nhất định phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường nhờ hiện tượng khống chế sinh học.