Bài 1. Sự tương phản về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các nhóm nước. Cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại

Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (1)

Nhóm nước đang phát triển

Nhóm nước phát triển

Về kinh tế

- Trình độ công nghiệp hóa thấp

- Nợ nước ngoài lớn, phụ thuộc nước ngoài về vốn, kĩ thuật,

- Đầu tư ra nước ngoài là chủ yếu và là chủ nợ

Về xã hội

- Tuổi thọ trung bình dưới mức bình quân của thế giới: <67 tuổi.

- Chỉ số HDI thấp hơn mức trung bình cả thế giới.

- Tuổi thọ trung bình cao : 76 tuổi

- Chỉ số HDI cao.


Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (1)

Đặc trưng của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại là sự xuất hiện và bùng nổ công nghệ cao, đó là công nghệ dựa vào những thành tựu khoa học với hàm lượng tri thức cao.

- Tác động của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại:

+ Làm xuất hiện nhiều ngành mới, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ.

+ Tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ trên thế giới và trong các quốc gia.

+ Làm nền kinh tế thế giới chuyển dần từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri thức



Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (1)

a) Vẽ biểu đồ

Biểu đồ tổng nợ nước ngoài của nhóm nước đang phát triển giai đoạn 1990 - 2004

b) Nhận xét: Tổng nợ nước ngoài của nhóm nước đang phát triển tăng nhanh, từ 1990 đến 2004 tăng lên gấp 2 lần.


Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (3)

- Các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập cao tập trung chủ yếu ở Bắc Mĩ, Tây Âu, Đông Á, Ô-xtrây-li-a. Các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập thấp hầu hết tập trung ở châu Phi, Nam Á, Tây Nam Á, ....

Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (3)

- GDP bình quân đầu người có sự chênh lệch lớn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển. Các nước phát triển thường có GDP/người cao, gấp nhiều lần trung bình của thế giới; các nước đang phát triển có GDP/người thấp, thấp hơn rất nhiều lần trung bình của thế giới.

Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (3)

Cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế của các nhóm nước phát triển và đang phát triển khác nhau: các nước phát triển có tỉ trọng khu vực III cao, khu vực I thấp; các nước đang phát triển, ngược lại.

Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (3)

Các nước phát triển có chỉ số HDI thường cao trên 0,7, tuổi thọ trung bình của dân số cao; các nước đang phát triển có chỉ số HDI thấp dưới 0,7, tuổi thọ trung bình thấp.

+ Tuổi thọ trung bình (năm 2005): thế giới: 67, các nước phát triển: 76; các nước đang phát triển: 65.

+ Chỉ số HDI (năm 2003): thế giới: 0,741; các nước phát triển: 0,855; các nước đang phát triển: 0,694.

Sách Giáo Khoa
Hướng dẫn giải Thảo luận (3)

- Nêu một số thành tựu do bốn công nghệ trụ cột tạo ra.

+ Công nghệ sinh học: tạo ra những giống mới không có trong tự nhiên cùng những bước tiến quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh...

+ Công nghệ vật liệu: tạo ra những vật liệu chuyên dụng mới, với những tính năng mới (vật liệu composit, vật liệu siêu dẫn,...).

+ Công nghệ năng lượng: sử dụng ngày càng nhiều các dạng năng lượng mới (hạt nhân, mặt trời, thuỷ triều...)

+ Công nghệ thông tin: tạo ra các vi mạch, chíp điện tử có tốc độ cao, kĩ thuật sô" hoá, cáp quang... nâng cao năng lực của con người trong truyền tải, xử lí và lưu giữ thông tin.

- Kể tên một số ngành dịch vụ cần đến nhiều tri thức: bảo hiểm, viễn thông, kế toán, ngân hàng, tư vấn,....