1. Hãy nói tên mỗi loại nấm trong hình 18.1.
2. Vì sao nấm không thuộc về giới Thực vật hay giới Động vật?
1. Nêu các đặc điểm để nhận biết nấm.
2. Nấm có cách dinh dưỡng như thế nào?
Đặc điểm nhận biết: nấm thường nhỏ, thân mềm, thường có mũ hình chóp hoặc tủa dài.
Giá trị dinh dưỡng: không chỉ là món ăn ngon, các loại nấm như kim châm, linh chi, đùi gà... còn có tác dụng tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tim mạch. Trung bình, 100 gram nấm tươi có chứa từ 25 - 40% hàm lượng protein, 17 - 19 loại axit amin, trong đó có 7-9 loại axit amin cơ thể không tự tổng hợp được, 7% hàm lượng chất khoáng. Ngoài ra, nấm tươi con chứa nhiều loại vitamin B1, B6, B12, PP…
Lập bảng để phân biệt các nhóm nấm (tên nhóm nấm, đặc điểm, ví dụ đại diện).
| Nấm túi | Nấm đảm | Nấm tiếp hợp |
Đặc điểm | Nấm có thể quả dạng túi | Nấm có thể quả hình mũ | Nấm có sợi nấm phân nhánh, màu nâu, xám, trắng… |
Đại diện | Nấm cục | Nấm hương | Nấm mốc |
Kể tên một số loại nấm mà em biết và phân chia các loại nấm đó vào từng nhóm nấm cho phù hợp.
Các loại nấm em biết:
- Nấm hương, nấm mỡ, nấm sò, nấm kim châm, nấm đùi gà…
- Tất cả những loại nấm trên đều thuộc nhóm nấm đảm.
Hãy quan sát một số loại nấm (nấm mộc nhĩ, nấm rơm, nấm mỡ, nấm trứng…) Và mô tả hình dạng của chúng.
-Nấm mộc nhĩ: CÓ hình dạng giống tai người, có màu nâu sẫm đến đen, mọc trên các thân cây mục. Nó có kết cấu giống như cao su, tương đối cứng và giòn.
-Nấm rơm: Sinh trưởng và phát triển từ rơm rạ. Gồm nhiều loại khác nhau và kích thước đường kính lớn nhỏ tùy thuộc vào từng loại
-Nấm mỡ: thân nấm ngắn, mũ nấm tròn, dày, nấm mỡ hai trạng thái màu sắc trong khi chưa trưởng thành là màu trắng và nâu
-Nấm trứng: thân ngắn, mũ giống như hình trứng gà
Nêu vai trò và tác hại của nấm.
- Vai trò: phân hủy xác động vật, làm thức ăn cho con người
- Tác hại: một số loại nấm độc có thể gây tử vong
Lập bảng về các loại nấm đã học và vai trò, tác hại của mỗi loại nấm đó.
Loại nấm | Vai trò/tác hại |
Nấm túi | - Làm thực phẩm cho con người - Phân giải các chất hữu cơ |
Nấm đảm | - Làm thực phẩm cho con người - Phân giải các chất hữu cơ |
Nấm tiếp hợp | - Làm hỏng thực phẩm (các loại nấm mốc) |
Nấm kí sinh | - Kí sinh gây bệnh cho sinh vật |
1. Vì sao nói nấm có vai trò rất quan trọng trong việc làm sạch môi trường sống trên Trái Đất?
2. Hãy kể tên một bệnh do nấm gây ra và nêu cách phòng, chữa bệnh đó.
3. Vì sao bánh mì, hoa quả để lâu ngày ở nhiệt độ phòng dễ bị hỏng?
1: Vì nấm có thể phân hủy xác động vật và thực vật làm sạch môi trường
2: Bệnh do nấm gây ra là lang ben
Biện pháp:
- Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ
- Tránh tiếp xúc với môi trường ẩm ướt
- Tránh ra mồ hôi quá nhiều
3: Nguyên nhân:
- Nhiệt độ phòng tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển và sinh sôi
- Chúng tiết ra các endim và axit để phân huỷ các chất hữu cơ và làm hỏng thực phẩm
Em hãy tìm hiểu một số hình ảnh và thông tin về các nấm độc.
1. Nấm độc tán trắng (Amanita verna)
- Mọc thành từng cụm hoặc đơn chiếc trên mặt đất trong rừng và một số nơi khác...
- Mũ nấm: Màu trắng, bề mặt mũ nhẵn bóng, lúc non đầu tròn hình trứng, mũ nấm đính chặt vào cuống. Khi trưởng thành mũ nấm phẳng với đường kính khoảng 5 – 10 cm. Khi già mép mũ có thể cụp xuống.
- Phiến nấm: Màu trắng.
- Cuống nấm: Màu trắng, có vòng dạng màng ở đoạn trên gần sát với mũ.
- Chân cuống phình dạng củ và có bao gốc hình đài hoa.
- Thịt nấm: Mềm, màu trắng, mùi thơm dịu.
- Độc tố chính: các amanitin (amatoxin) có độc tính cao
2. Nấm mũ khía nâu xám (Inocybe fastigiata hoặc Inocybe rimosa)
- Mọc trên mặt đất trong rừng, nơi có nhiều lá cây mục nát và một số nơi khác...
- Mũ nấm hình nón đến hình chuông, đỉnh nhọn, có các sợi tơ màu từ vàng đến nâu tỏa ra từ đỉnh mũ xuống mép mũ nấm.
- Khi già, mép mũ nấm bị xẻ ra thành các tia riêng rẽ; đường kính mũ nấm 2 – 8cm.
- Phiến nấm lúc non mầu hơi trắng gắn chặt vào cuống nấm và khi già có màu xám hoặc nâu tách rời khỏi cuống nấm.
- Cuống nấm: Mầu từ hơi trắng đến vàng nâu dài 3-9cm, không có vòng cuống.
- Thịt nấm: màu trắng
- Độc tố chính: muscarin
3. Cây nấm độc Podostroma cornu-damae
- Nấm Podostroma cornu-damae, tiếng Việt gọi là san hô lửa độc, là một loại nấm quý hiếm này có nguồn gốc từ châu Á, đã gây ra một số trường hợp tử vong ở Nhật Bản và Hàn Quốc.
- Cây nấm độc có phần thân quả (hay còn gọi là thể quả hoặc thể bào tử) màu đỏ này chứa độc tố mạnh có tên gọi là trichothecene, có thể gây suy đa cơ quan khi ăn.
- Các triệu chứng ngộ độc bao gồm đau dạ dày, bong tróc da, rụng tóc, hạ huyết áp, hoại tử gan, suy thận cấp và dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
1. Nấm linh chi, nấm kim châm, nấm hương, nấm sò.
2. Nấm không thuộc về thực vật vì nấm không có các đặc điểm đặc trưng của giới thực vật đó là không có chất diệp lục, nấm cũng chưa có các cơ quan dinh dưỡng riêng biệt (như rễ, thân, lá ở thực vật). Sợi nấm chỉ có thể dài ra ở phần ngọn (khác với cây tre, cây mía vừa dài ra ở phần ngọn, vừa dài ra ở từng đốt).
Nấm không thuộc về động vật vì nấm không có đặc điểm đặc trưng của giới động vật. Động vật phản ứng rất nhanh và có khả năng di chuyển trong khi nấm phản ứng chậm và sống cố định.