Bài 1: Các loại vải thường dùng trong may mặc

Nội dung lý thuyết

Các phiên bản khác

Bài 1: Các loại vải thường dùng trong may mặc

Tóm tắt lý thuyết

I. Nguồn gốc, tính chất các loại vải

1. Vải sợi thiên nhiên

a. Nguồn gốc

Hình 1. Sơ đồ quy trình sản xuất vải sợi thiên nhiên

  • Dệt từ các dạng sợi có sẵn trong thiên nhiên:
    • Từ thực vật  như: sợi bông lanh, đay, gai
    • Từ động vật như: sợi tơ tằm (từ kén tằm), sợi len (từ lông cừu, lông dê, lạc đà, vịt)
  • Vải sợi thiên nhiên được chia làm hai loại: Vải sợi tơ tằm và vải sợi bôn

  • Quy trình sản xuất vải sợi bông:

    • Cây bông → quả bông  xơ bông  kéo sợi  sợi dệt  dệt  vải sợi bông

  • Quy trình sản xuất vải tơ tằm:

    • Con tằm kén tằm  ươm tơ  sợi tơ tằm  kéo sợi  sợi dệt  dệt  vải tơ tằm

b. Tính chất

Vải bông, vải tơ tằm: có độ hút ẩm cao, mặc thoáng mát, thích hợp với khí hậu nhiệt đới nhưng dễ bị nhăn; độ bền kém và giặt lâu khô.

2. Vải sợi hóa học

a. Nguồn gốc

Hình 2. Sơ đồ quy trình sản xuất vải sợi hóa học

  • Vải sợi hóa học dệt bằng các loại sợi do người tạo ra từ một số chất hóa học lấy từ gỗ, tre nứa, dầu mỏ, than đá…
  • Vải sợi hóa học có thể chia làm hai loại: vải sợi nhân tạo và vải sợi tổng hợp được dệt bằng sợi tổng hợp
b. Tính chất
  • Vải sợi nhân tạo có nhu cầu hút ẩm cao nên mặc thoáng mát nhưng ít nhàu và bị cứng lại trong nước, khi đốt sợi vải tro bóp dể tan
  • Vải sợi tổng hợp có độ hút ẩm thấp nên mặc bí vì ít thấm mồ hôi, được sử dụng nhiều vì rất đa dạng bền, đẹp, giặt mau khô và không bị nhàu, khi đốt sợi vải, tro vón cục, bóp không tan

3. Vải sợi pha

a. Nguồn gốc

Vải sợi pha được dệt bằng sợi pha được kết hợp hai hoặc nhiều loại sợi khác nhau để tạo thành sợi dệt.

b. Tính chất

Vải sợi pha có độ hút ẩm nhanh, mặc thoáng mát, không bị nhàu, bền, đẹp. Thích hợp với khí hậu nhiệt đới.

II. Thử nghiệm để phân biệt một số loại vải

1. Điền tính chất của một số loại vải

Loại vải Vải sợi thiên nhiên Vải sợi hóa học
Tính chất Vải bông, vải tơ tằm Vải visco, xatanh Lụa nilon, polieste
Độ nhàu Dễ bị nhàu Ít bị nhàu Không bị nhàu
Độ vụn của tro Tro bóp dễ tan Tro bóp dễ tan Tro vón cục, bóp không tan

Bảng 1. Tính chất của một số loại vải

2. Thử nghiệm để phân biệt một số loại vải

  • Vò vải:
    • Bị nhàu → vải sợi thiên nhiên
    • Ít bị nhàu  vải sợi nhân tạo
    • Không bị nhàu  vải sợi tổng hợp
  • Đốt vải:
    • Tro bóp dễ tan  vải sợi thiên nhiên
    • Tro bóp dễ tan  vải sợi nhân tạo
    • Tro vón cục bóp không tan  vải sợi tổng hợp

3. Đọc thành phần sợi vải trên các băng vải nhỏ đính trên áo quần

Hình 3. Cách đọc thành phần sợi vải trên các băng vải nhỏ đính trên áo quần

Bài tập minh họa

Câu 1

Nêu nguồn gốc, tính chất, qui trình sản xuất và phân loại của vải sợi thiên nhiên, vải sợi hóa học và vải sợi pha.

Gợi ý trả lời:

  Vải sợi thiên nhiên Vải sợi hóa học Vải sợi pha
Nguồn gốc

Dệt từ các dạng sợi có sẵn trong thiên nhiên:

  • Từ thực vật  như: sợi bông lanh, đay, gai
  • Từ động vật như: sợi tơ tằm (từ kén tằm), sợi len (từ lông cừu, lông dê, lạc đà, vịt)

Vải sợi hóa học dệt bằng các loại sợi do người tạo ra từ một số chất hóa học lấy từ gỗ, tre nứa, dầu mỏ, than đá…

Vải sợi pha được dệt bằng sợi pha được kết hợp hai hoặc nhiều loại sợi khác nhau để tạo thành sợi dệt
Tính chất

Vải bông, vải tơ tằm: có độ hút ẩm cao, mặc thoáng mát, thích hợp với khí hậu nhiệt đới nhưng dễ bị nhăn; độ bền kém và giặt lâu khô

  • Vải sợi nhân tạo có nhu cầu hút ẩm cao nên mặc thoáng mát nhưng ít nhàu và bị cứng lại trong nước, khi đốt sợi vải tro bóp dể tan
  • Vải sợi tổng hợp có độ hút ẩm thấp nên mặc bí vì ít thấm mồ hôi, được sử dụng nhiều vì rất đa dạng bền, đẹp, giặt mau khô và không bị nhàu, khi đốt sợi vải, tro vón cục, bóp không tan
Vải sợi pha có độ hút ẩm nhanh, mặc thoáng mát, không bị nhàu, bền, đẹp. Thích hợp với khí hậu nhiệt đới
Phân loại Chia làm hai loại: Vải sợi tơ tằm và vải sợi bông Chia làm hai loại: vải sợi nhân tạo và vải sợi tổng hợp được dệt bằng sợi tổng hợp  
Quy trình sản xuất
  • Quy trình sản xuất vải sợi bông:

    • Cây bông → quả bông → xơ bông → kéo sợi → sợi dệt → dệt → vải sợi bông

  • Quy trình sản xuất vải tơ tằm:

    • Con tằm kén tằm → ươm tơ → sợi tơ tằm → kéo sợi → sợi dệt → dệt → vải tơ tằm

  • Sợi nhân tạo: từ chất xenlulo của gỗ, tre, nứa → dung dịch keo → tạo sợi → dệt vải
  • Sợi tổng hợp: than đá, dầu mỏ → chất dẻo → nung chảy → dung dịch keo → sợi tổng hợp → dệt vải
Kết hợp ưu điểm của hai hay nhiều loại sợi khác nhau

Lời kết

Sau khi học xong bài 1 của chương trình môn Công nghệ lớp 6, các em cần ghi nhớ:

  • Vải sợi thiên nhiên được dệt từ các dạng sợi có sẵn trong thiên nhiên như sợi bông, sợi tở tằm,... Vợi bông, vải tơ tằm mặc thoáng mát, thích hợp với khí hậu nhiệt đới nhưng dễ bị nhàu và độ bền kém

  • Vải sợi hóa học gồm vải sợi nhân tạovải sợi tổng hợp được dệt từ các dạng sợi do con người tạo ra từ một số chất hóa học. Vải sợi nhân tạo mặc thoáng mát, ít nhàu hơn vải bông. Vải sợi tổng hợp bền, đẹp, dễ giặt, không bị nhàu nhưng mặc bí và ít thấm mồ hôi

  • Vải sợi pha được dệt bằng sợi pha. Vải sợi pha có được những ưu điểm của các loại sợi thành phần