Hướng dẫn soạn bài Sự tích Hồ Gươm

Tham khảo

Chủ đề đánh giặc cứu nước, giành thắng lợi là chủ đề lớn, xuyên suốt trong dòng văn học Việt Nam nói chung và văn học dân gian Việt Nam nói riêng. Trong đó, truyền thuyết Thánh Gióng là truyện dân gian thể hiện chủ đề này thật tiêu biểu và độc đáo. Truyện kể về ý thức và sức mạnh đánh giặc có từ rất sớm của dân tộc ta.

Hình tượng Thánh Gióng hiện lên với nhiều chi tiết nghệ thuật hay và để lại trong em những ấn tượng sâu sắc. Không những thế, truyện Thánh Gióng còn chứa đựng những chi tiết thật hoang đường, kỳ ảo. Ban đầu là mẹ của Thánh Gióng đi ra đồng, ướm thử chân mình vào một dấu chân rất to lớn, rồi sau đó về nhà bà mang thai, mười hai tháng sau sinh ra một cậu bé. Có ai lại mang thai tới mười hai tháng bao giờ? Điều này cũng chính là dấu hiệu báo cho ta có thể biết trước sự lạ lùng về chú bé. Quả đúng như vậy, chú bé được sinh ra khôi ngô, tuấn tú nhưng lạ thay, lên ba tuổi mà vẫn không biết đi, đứng, nói, cười; đặt đâu thì nằm đó. Thật khác hẳn với những em bé bình thường. Chú bé này thật khác lạ khiến mọi người ai cũng cảm động và lo lắng cho chú. Nhưng khi có giặc Ân kéo đến xâm phạm bờ cõi Văn Lang, chú bé liền cất tiếng nói. Và tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đòi đánh giặc. Chú bé đã bật ra tiếng nói kịp thời, tiếng nói cất lên khi nghe thấy tiếng rao của sứ giả đi tìm người hiền tài cứu nước. Tiếng rao của sứ giả ở đây chính là lời hiệu triệu của Vua Hùng, là tiếng gọi của non sông đất nước khi Tổ Quốc lâm nguy. Chi tiết này làm em thật cảm động. Chú là người yêu quê hương đất nước tha thiết. Lòng yêu quê hương đất nước tha thiết đã giúp chú bé mới ba tuổi không nói, không cười lớn nhanh như thổi, vươn vai một cái bỗng trở thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt với ý chí quật cường có thể dời non, lấp biển. Thánh Gióng là một biểu tượng của muôn người gộp sức, cùng nhau chống giặc ngoại xâm.

Chú bé Gióng đã có mặt kịp thời khi đất nước lâm nguy đã dẹp tan quân giặc. Ngựa phun ra lửa, roi sắt thần kì quật tan quân thù. Khi roi gãy thì nhổ tre đánh giặc. Thật sung sướng và tự hào biết bao khi Tổ Quốc ta có được một vị anh hùng như Thánh Gióng. Ta càng tự hào hơn khi Thánh Gióng đánh giặc xong không hề đợi vua ban thưởng mà một mình một ngựa từ từ bay lên trời. Đây là một chi tiết hoang đường, kì ảo nhưng lại có ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Sự ra đi kì lạ của Thánh Gióng rất phù hợp với ý nguyện nhân dân, nên nó có một sức sống trường tồn trong lòng nhân dân như một nét đẹp rực rỡ, trong sáng nhất của người anh hùng chống giặc. “Cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời” - thật là kì ảo, nhưng thật nhẹ nhàng, ung dung. Người con yêu nước ấy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đánh giặc cứu nước của mình, và đã ra đi một cách vô tư, thanh thản, không hề màng tới công danh địa vị cho riêng mình. Áo giáp sắt nhân dân làm cho để đánh giặc, khi đánh tan giặc rồi, trả lại cho dân để bay về trời. Điều đó cho em thấy ở hình tượng Thánh Gióng- trong con người của chàng chỉ có yêu nước và cứu nước - tất cả đều cao đẹp, trong sáng như gương, không một chút gợn nào. Phải chăng đó cũng chính là gương mặt của nhân dân ta được kết tinh trong người Thánh Gióng, ý chí phục vụ thật là vô tư , lớn lao và gương mẫu. Công lao to lớn ấy đã được nhà vua phong làm Phù Đổng Thiên Vương, nhân dân muôn đời ghi nhớ. Thánh Gióng đánh giặc đâu phải là đơn phương độc mã. Thử hỏi rằng nếu không có cơm gạo... của dân làng, của nhà vua thì Thánh Gióng làm được những gì? Công lao của Thánh Gióng cũng có một phần của nhân dân lao động góp sức tạo lên. Thánh Gióng chính là sự tượng trưng cho sự lớn mạnh của đất nước ta, dân tộc ta.

Khép trang sách lại mà hình tượng Thánh Gióng vẫn đọng mãi trong tâm trí em - một hình tượng nghệ thuật dân gian tuyệt đẹp, tràn đầy tư tưởng yêu nước, căm thù giặc và ý chí quyết thắng. Quả là không có hình tượng nào sánh kịp.

1. Ba lần kéo lưới của Lê Thận có điều gì đáng chú ý?

Đáng chú ý ở chỗ cả ba lần Thận đều cất được một thanh sắt

2. Tranh minh họa nhân vật và sự việc gì của truyện?

Minh họa cho nhân vật: Lê Thận và sự việc kéo lưới 3 lần đều được một thanh sắc ( lưỡi gươm thần)

3. Chú ý những chi tiết kì ảo trong văn bản.

+ Ba lần kéo lưới đều khéo được 1 lưỡi gươm

+ Trong túp lều tối thanh gươm sáng rực hai chữ :" Thuận Thiên"

+ Chuôi gươm nạm ngọc phát sáng trên ngọn cây đa

+ Đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in

+ Lưỡi gươm tự nhiên động đậy.

+ Rùa Vàng lên đòi gươm.

4. Gươm thần giúp cho nghĩa quân Lê Lợi những gì?

Nhờ có gươm thần, nghĩa khí của nghĩa quân dâng cao, giúp nghĩa quân tung hoành khắp các trận địa, làm cho quân Minh bạt vía, uy thế…vang khắp nơi, xông xáo đi tìm giặc, có những kho lương mới chiếm được, mở đường cho họ đánh tràn ra mãi.

5. Phần 5 nhằm giải thích điều gì?

Phần 5 giải thích cho tên gọi Hồ Gươm hay Hồ Hoàn Kiếm

Nhân dân đã thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng biết ơn đối với người anh hùng Lê Lợi trong nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số chi tiết thể hiện tình cảm của nhân dân đối với Lê Lợi

1. Sự tôn kính và sùng bái: Nhân dân đã tôn kính và sùng bái Lê Lợi như một vị vua anh hùng. Họ gọi ông là "Vua Lê Thái Tổ" và xem ông như một vị thánh.

2. Sự ủng hộ và tín nhiệm: Nhân dân tin tưởng và ủng hộ Lê Lợi trong cuộc kháng chiến chống lại quân xâm lược Trung Quốc. Họ đồng lòng và tận tụy với ông, sẵn sàng hi sinh và chiến đấu cùng ông để giành lại độc lập cho đất nước.

3. Sự biểu tình và cổ vũ: Nhân dân đã biểu tình và cổ vũ Lê Lợi trong những cuộc diễu hành và lễ hội. Họ tỏ ra hào hứng và đam mê trong việc thể hiện tình yêu và lòng biết ơn đối với ông.

4. Sự tưởng nhớ và kỷ niệm: Đến ngày nay, người dân Việt Nam vẫn tưởng nhớ và kỷ niệm công lao của Lê Lợi. Đền Hồ Gươm ở Hà Nội và nhiều địa điểm khác được xây dựng để tưởng nhớ ông.

Một số từ ghép, từ láy, trạng ngữ trong "Sự tích Hồ Gươm":

- Từ ghép: đô hộ, cỏ rác, thiên hạ, căm giận, xương tủy, nổi dậy,....

- Từ láy: nằng nặng, xông xáo, le lói,...

- Trạng ngữ: Vào thời giặc Minh đặt ách đô hộ ở nước ta, Hồi ấy, Một hôm, Ba ngày sau,...