Hướng dẫn soạn bài Bố cục trong văn bản

1. Sắp xếp các ý rành mạch: Khi bạn kể lại trình tự sự việc của một câu chuyện ( thực tế ) xảy ra, bạn cần sắp xếp diễn biến từ đầu đến cuối để người nghe hiểu được vấn đề , sự việc bạn đang nhắc đến. Và khiến mọi người lắng nghe câu chuyện của bạn đến khi kết thúc.

2. Sắp xếp các ý không hợp lí: Làm một bài văn thì phải đi từ cái bao quát đến chi tiết hoặc theo bất kì một tự nào đó được sắp xếp trước nhưng bạn lại đảo ngược linh tinh khiến người nghe không hiểu sự việc nào xảy ra trước ==> bài văn đó không có tính thuyết thục và gây nhàm chán.

1. Mở bài: Giới thiệu chung về Lượm và về nỗi thương tiếc đối với chú bé liên lạc ấy.

2. Thân bài: Kể về chú bé hồn nhiên và anh dũng:

(1) Qua hồi ức về cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu ở Huế Trong những ngày đầu kháng chiến.

(2) Câu chuyện vể chuyến liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.

​3. Kết bài: Cảm nghĩ cửa người kể chuyện

- Mở bài: giới thiệu nội dung sẽ triển khai, dẫn dắt người đọc nhập cuộc;

- Thân bài: triển khai nội dung đã giới thiệu ở mở bài, giải quyết nhiệm vụ đã đặt ra;

- Kết bài: khẳng định và nâng cao vấn đề đã trình bày ở phần nội dung.

a/ Sự sắp xếp nội dung trong các phần trong văn bản cần sắp xếp hợp lý theo một bố cục, và chúng ta cần quan tâm tới bố cục bởi vì tạo nên sự thống nhất dễ hiểu, logic, và sự sắp xếp các đoạn các phần trong câu sẽ tạo nên một trật tự đúng và dễ hiểu.

b/

- Hai câu chuyện trên chưa có bố cục. Trong truyện Ếch ngồi đáy giếng và Lợn cưới áo mới chúng chưa được sắp xếp một cách hợp lý theo trật tự logic làm cho, những giá trị trong một tác phẩm cũng bị giảm đi bởi sự sắp xếp đó khiến người đọc khó quan sát và quan sát nhưng không hiểu được nội dung hiện thực phê phán trong tác phẩm.

- Các câu trên không hợp lý ở chỗ: nên đảo lộn lại trật tự các câu trong đoạn văn trên, nên trình bay ếch sống ở đâu trước hoàn cảnh sống của anh như thế nào, thứ 2 nên nói là vì hoàn cảnh sống như thế mà ếch huênh hoang nghênh ngáo, vì một trận bão mà ếch đã ra ngoài được và bị dẫm bẹp.
Ở văn bản 2: Trình bày lý do tại sao anh ta đứng hóng ở ngoài cửa, tiếp đó anh ta lấy cớ hỏi chuyện để khoa chiếc áo.

- Nên sắp xếp lại bố cục theo một trận tự có mở đầu có thân bài và có kết thúc

trong phần mở bài nên giới thiệu về vấn đề, thân bài khai triển vấn đề, 3 là kết luận lại vấn đề.

a/Sự sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự, một hệ thống rành mạch và hợp lí được gọi là bố cục. Theo em, vì sao khi xây dựng văn bản, cần phải quan tâm tới bố cục?
b/Đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi:
   Có một con ếch quen thói coi trời bằng vung, nên cứ nghênh ngang đi lại khắp nơi, nhâng nháo nhình trời và kêu ồm ộp. Trước kia, ếch soongd ở trong giếng. Tại vì năm ấy trời mưa, nước trong giếng dềnh lên tràn bờ, đưa ếch ra ngoài.
   Khi ở đáy giếng, ếch nhìn lên và nó thấy trời bé tí ti, chỉ bằng cái vung thôi. Còn nó thì oai ghê lắm, vì nó đã cất tiếng kêu thì tất thảy bọn cua, ốc, nhái ở giếng đều phải hoảng sợ. Cuối cùng, nó bị một con trâu giẫm bẹp.
 -Câu chuyện trên đã có bố cục hay chưa?
 -Cách kể chuyện như trên có chỗ nào bất hợp lí?
 -Theo em, nên sắp xếp bố cục câu chuyện trên như thế nào?

a. Sự sắp xếp nội dung trong các phần trong văn bản cần sắp xếp hợp lý theo một bố cục, và chúng ta cần quan tâm tới bố cục bởi vì tạo nên sự thống nhất dễ hiểu, logic, và sự sắp xếp các đoạn các phần trong câu sẽ tạo nên một trật tự đúng và dễ hiểu.
b. - Chưa
    -  Các câu văn chưa được sắp xếp một cách hợp lý theo trật tự logic làm cho, những giá trị trong một tác phẩm cũng bị giảm đi bởi sự sắp xếp đó khiến người đọc khó quan sát và quan sát nhưng không hiểu được nội dung hiện thực phê phán trong tác phẩm.
   - nên đảo lộn lại trật tự các câu trong đoạn văn trên, nên trình bay ếch sống ở đâu trước hoàn cảnh sống của anh như thế nào, thứ 2 nên nói là vì hoàn cảnh sống như thế mà ếch huênh hoang nghênh ngáo, vì một trận bão mà ếch đã ra ngoài được và bị dẫm bẹp.

Nên sắp xếp lại bố cục theo một trận tự có mở đầu có thân bài và có kết thúc

Mở bài: từ đầu đến …khóc nhiều: Truyện mở đầu bằng việc mẹ của Thành và Thuỷ bắt hai anh em phải chia đồ chơi cho nhau

Thân bài: Sau đó dừng lại để kể về quá khứ rồi lại quay trở lại hiện tại để kể về cuộc chia tay thực sự đầy nước mắt của Thuỷ với cô giáo, với các bạn và với Thành

Kết bài: Từ "Tôi mếu máo trả lời…" đến hết): Truyện kết thúc bằng cảnh Thành "mếu máo" nhìn em trèo lên xe và chiếc xe rồ máy, phóng đi mất hút.

mở bài:từ đầu... chu đáo và hiếu thảo như vậy. Nói về phân chia tay búp bê.

thân bài:hay anh dẫn em... cảnh vật. Nói về chia tay trường lớp.

kết bài:vừa tới nhà... đến hết. Nói về 2 anh em chia tay.

Bố cục của văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê là một bố cục khá hoàn chỉnh, hợp lí và rành mạch vì giữa các phần, các đoạn văn có sự thống nhất khá chặt chẽ. Chính điều đó đã giúp cho người đọc tiếp nhận tác phẩm một cách dễ dàng. Bố cục đó được thể hiện như sau:

Trên đây không phải là bố cục duy nhất của văn bản, do đó có thể kể lại câu chuyện theo một bố cục khác miễn là phải tuân theo bố cục rành mạch và hợp lí.

*Bố cục: 3 phần

Phần 1: từ đầu đến " chiến thắng"

ND:Kể lại việc Rùa và Thỏ chạy thi và Rùa đã dành chiến thắng.

Phần 2:tiếp đến" đường đua"

ND:Vì Thỏ không thể đi qua sông nên Rùa lại dành thắng lợi.

Phần 3:Còn lại

ND:Rùa và Thỏ đã trở thành đôi bạn thân và họ nghĩ ra cách làm cho cả hai người có thể thắng nhanh hơn lúc trước.

*Tính mạch lạc:

Đoạn văn đã đảm bảo tính mạch lạc rồi vì:

+ Các phần, các đoạn,các câu trong văn bản đều nói về hai nhân vật chính là Rùa và Thỏ, nó biểu hiện một chủ đề chung xuyên suốt.

+  Các phần, các đoạn,các câu trong văn bản được tiếp thao một trình tự rõ ràng hợp lí, trước sau hô ứng nhau, làm cho chủ đề liền mạch và gợi được nhiều hứng thú cho người đọc, người nghe.

Bố cục có 3 phần : 

- Phần 1: Từ đầu đến...giành chiến thắng

- Phần 2: Tiếp theo đến... cùng chung một đội

- Phần 3: Đoạn còn lại

+ Văn bản đảm bảo tính mạch lạc. 

- Vì văn bản được viết rõ ràng, dễ hiểu; sắp xếp các phần, các đoạn theo một trình tự nhất định.

- Đoạn 1:từ đầu ...chiến thắng

- Đoạn 2:tiếp đến...kết thúc đường đua

- Đoạn 3:còn lại

+Văn bản ko đảm bảo tính mạch lạc.Vì

- Đoạn 1 đã kết thúc một đoạn đua

 - Đoạn 2 lại có một cuộc đua mới

-- Đoạn 3 rùa và thỏ trở thành đôi bạn thân 

KL: các đoạn ko chung chủ đề

Bố cục có 3 phần :

- Phần 1: Từ đầu đến...giành chiến thắng

- Phần 2: Tiếp theo đến... cùng chung một đội

- Phần 3: Đoạn còn lại

+ Văn bản đảm bảo tính mạch lạc.

- Vì văn bản được viết rõ ràng, dễ hiểu; sắp xếp các phần, các đoạn theo một trình tự nhất định.

Theo em, khi tạo lập văn bản, để đảm bảo tính mạch lạc cần lưu ý những gì?

-Các phần và các đoạn các câu trong văn bản đó phải nói về cùng một chủ đề, đề tài, nó phải biểu hiện được nội dung xuyên suốt trong một tác phẩm.Cần có sự thống nhất, và logic với nhau, các câu có sự thống nhất mạch lạc dễ hiểu.

-Trôi chảy thành dòng thành mạch, trình tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản,thông suốt liên tục không dứt đoạn.

CHÚC BẠN HỌC TỐT

b) (1 ) Văn bản Lão nông và các con
Chủ đề chính của văn bản này là ca ngợi lao động : Lao động là vàng . Văn bản được xây dựng theo bố cục gồm ba phần :
Hai dòng đầu là mở bài : Lời khuyên hãy cần cù lao động .
Mười bốn dòng giữa là thân bài : Kể chuyện lão nông để lại kho tàng cho các con . 
Bốn dòng cuối là kết bài : Cách khuyên con lao động rất khôn ngoan .

(2) Văn bản của nhà văn Tô Hoài : Ý tứ chủ đạo của đoạn văn là : cái màu vàng của đồng quê , Câu đầu giới thiệu thời điểm ( mùa đông , giữa ngày mùa ) và địa điểm ( làng quê ) khi màu vàng xuất hiện . Tiếp theo tác giả tả màu vàng qua các sự vật cụ thể . Hai câu cuối nêu cảm xúc về màu vàng của làng quê .
Cả hai văn bản trên , ý tứ chủ đạo là đã được thể hiện xuyên suốt , nhất quán qua các phần một cách rõ ràng , hợp lí . Như thế , cả hai văn bản trở nên rất mạch lạc và hấp dẫn .

Có thể bố cục chia thành 4 đoạn :